Παρακολουθούμε οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, εκστατικοί και με περίσκεψη την εξόχως διδακτική Υμνολογία της Μ. Εβδομάδας των Παθών του Κυρίου.
Η θέα του περιφερόμενου Εσταυρωμένου το βράδυ της Μ. Πέμπτης, συγκλονίζει και τις πιο αδιάφορες ψυχές, στο άκουσμα, «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…». Εκείνη την ώρα, με ενδοσκόπηση, τοποθετούμε τον εαυτό μας μπροστά στο δέος εκ της μέγιστης θείας προσφοράς. Αμέσως δε, μετά την ανάγνωση του έκτου (στ΄) Ευαγγελίου, δεχόμαστε και δεύτερο συγκλονισμό. Ακούμε να ψάλλεται εντόνως, σαν με αιφνιδιασμό, ένας Ύμνος - «Κάθισμα», σε ήχο τέταρτο (δ΄), που υμνογραφείται για λογαριασμό μας και δημιουργεί εντύπωση ερευνητέα.
Ύμνος, με σπουδαίο Θεολογικό και Σωτηριολογικό περιεχόμενο.
Αναφέρεται, ως ευγνωμοσύνη, προς τον Εσταυρωμένο:
«Εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου, τω τιμίω σου Αίματι·
τω σταυρώ προσηλωθείς και τη λόγχη κεντηθείς,
την αθανασίαν επήγασας ανθρώποις·
Σωτήρ ημών, δόξα σοι».
Παρακλητικά λέμε, σε ελεύθερη νεοελληνική μετάφραση:
Μας εξαγόρασες με το ανεκτίμητο Αίμα σου, σταυρωμένε Χριστέ μας, από την κατάρα του Νόμου, τον οποίο παραβήκαμε με την αμαρτία μας και έτσι πήραμε αυτήν την κατάρα που μας πέταξε αυτός ο πρώτος παλαιός Νόμος, όπως το έκαμε σε όλους τους παραβάτες του. Με το να καρφωθείς στο Σταυρό και να τρυπηθείς δια της λόγχης, έγινες για όλους εμάς τους ανθρώπους πηγή αθανασίας. Δόξα, λοιπόν, ανήκει σε σένα, το Σωτήρα μας.
Ο Ύμνος αυτός, χρεώνει όλους μας με την απόδοση ευγνωμοσύνης προς τον σταυρωθέντα Σωτήρα μας, τον Κύριο Ιησού Χριστό. Γνωρίζουμε, εν τούτοις, ότι οι Ύμνοι της Εκκλησίας μας δεν συνθέτονται αυθαίρετα, αλλά στηρίζονται πάντοτε σε σχετικές Αγιογραφικές διατυπώσεις, τις οποίες και εκφράζουν. Για τούτο, μιλάει Προφητικά η Π. Δ., ως προάγγελος, με τη Διαθήκη του Θεού μετά του Αβραάμ. Μιλάνε και κείμενα της Κ. Δ., για εκπλήρωση και επιβεβαίωση εκείνης.
Την αυλαία για το περιεχόμενο του προκείμενου Ύμνου, ανοίγει αποκαλυπτικά πρώτος και με σαφήνεια, ο Απόστολος των Εθνών, ο Παύλος, με την προς Γαλάτας Επιστολή του, δια του τρίτου (Γ΄) κεφαλαίου αυτής. Ταυτόχρονα δίνει και το στίγμα του νοήματος της έννοιας της «κατάρας του Νόμου».
Ο παραπάνω Ύμνος χωρίζεται σε δύο μέρη, στα οποία παρουσιάζονται και ενδιαφέρουν δύο διαφορετικές σωτηριολογικές περιπτώσεις διδασκαλιών. Αφορούν και αναφέρονται και οι δύο στο αίτημα της σωτηρίας του ανθρώπινου γένους, από διαφορετική θέση, υπό μορφή εξαγοράς και δωρεάς.
Η πρώτη θέση, αναφέρεται στη σωτηριολογική «εξαγορά», με απομάκρυνση και λύτρωση του ανθρώπινου γένους από την κατάρα του Νόμου. Τούτο επιτυγχάνεται δια της θυσίας του τιμίου Αίματος του Κυρίου επί του Σταυρού.
Λέγει χαρακτηριστικά:
«Εξηγόρασας ημάς εκ της κατάρας του νόμου, τω τιμίω σου Αίματι·»
Κάτω από την «κατάρα του Νόμου», βρίσκονται όσοι ακολουθούν την τυπικότητα του Μωσαϊκού Νόμου. Τούτο δε, επειδή σ’ αυτόν τον ίδιο το Νόμο είναι γραμμένο ότι, καταραμένος είναι καθένας που δεν μένει πιστός και δεν τηρεί όλα όσα είναι γραμμένα στο βιβλίο του Νόμου. Είχαν ξεφύγει οι άνθρωποι από τον Νόμο της αρχικής Διαθήκης Θεού και Αβραάμ. Άλλωστε, γράφεται στον ίδιο το Νόμο, ότι ο δίκαιος θα ζήσει και θα επιτύχει τη σωτηρία του μόνο δια της πίστεως με ταυτόχρονη εφαρμογή των απαιτήσεών της. Παραγγέλλει εν τ’ αυτώ, ο Θεός από παλαιά: «Ο δίκαιος εκ πίστεώς μου ζήσεται», Αμβ. β΄4. Το αυτό επιβεβαιώνει και ο Παύλος, ότι: «ου δικαιούται άνθρωπος εξ έργων νόμου εάν μη δια πίστεως Ιησού Χριστού και ημείς εις Χριστόν Ιησούν επιστεύσαμεν», κεφ. β΄16. Η πίστη στο Χριστό ήταν το κυρίαρχο των Αποστόλων.
Έτσι εξαλείφτηκε και έσβησε, ως η «κατάρα του Νόμου» δια της αμαρτίας.
Η δεύτερη θέση, αναφέρεται στη σωτηριολογική «δωρεά» δια της σταυρικής θυσίας του Υιού και Λόγου του Τριαδικού Θεού, του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και της προσφοράς δύο επιπλέον δωρεών, δια της λογχίσεως από όπου «εξήλθεν αίμα και ύδωρ». Πρόκειται για τα δύο σωτηριολογικά δωρήματα ως προαπαιτούμενα. Το «ύδωρ» του Βαπτίσματος και το «αίμα» της θ. Κοινωνίας.
Εντυπωσιάζει ακουσμένο το μέγεθος της «δωρεάς».
«τω σταυρώ προσηλωθείς και τη λόγχη κεντηθείς,
την αθανασίαν επήγασας ανθρώποις·».
Εκ τούτου συμπεραίνεται ότι η σωτηριολογική «δωρεά», είναι αυτή που προαναγγέλθηκε με την αρχική Διαθήκη με την οποία συντάχτηκε μεταξύ Θεού και Αβραάμ και έπρεπε να εφαρμοστεί. Όχι μόνο από τον Αβραάμ, αλλά και από το σπέρμα αυτού. Είναι γνωστό ότι και κατά τα ανθρώπινα, «κεκυρωμένην διαθήκην ουδείς αθετεί ή επιδιαταράσσεται», κεφ. γ΄15. Η Διαθήκη δε αυτή κατίσχυε και έπρεπε να εφαρμοστεί, «τω Αβραάμ και τω σπέρματι αυτού», όχι τοις σπέρμασιν, «αλλ’ ως εφ’ ενός, και τω σπέρματί σου, ός εστί Χριστός», στίχ. 16, ως Θεανθρώπου διαδόχου της Διαθήκης. Η σωτηριολογική «δωρεά», για την αντιμετώπιση της σκληράδας και της παρεκτροπής των ανθρώπων, έπρεπε να παραχωρηθεί δια μιας θυσίας προσώπου που δεν βαρυνόταν από αμαρτία και δια παραχωρήσεως και των μέσων για την ολοκλήρωσή της. Έτσι χαρίστηκε στο ανθρώπινο γένος και η αθανασία, ως πηγή σωτηρίας.
Επί τούτοις:
Τούτος ο σωτηριολογικός Ύμνος της Εκκλησίας μας, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ευεργετικός πανανθρώπινα, για τους εξής λόγους:
- Μας διαβεβαιώνει αρχικά, για την απαλλαγή μας από την αμαρτία με την εξαγορά μας δια του τιμίου Αίματος της θυσίας του Χριστού.
- Μας χορηγεί στη συνέχεια και τα μέσα για την στερέωσή μας στην πορεία μας προς τη σωτηρία, δια των δωρεών εκ της πίστεως στο Σωτήρα Χριστό.
Δικαιολογημένα τότε ο ιερός Υμνογράφος επιλέγει και εξαντλείται σε άμετρη και εντυπωσιακή δοξολογία του ονόματος Αυτού:
«Σωτήρ ημών, δόξα σοι».
Αυτή η δοξολογία να είναι η καθημερινή υμνολόγησή μας στο Σωτήρα μας.
Ιερά Πόλις Μεσολογγίου 5η Μαΐου 2019
Μεγαλομάρτυρος Ειρήνης
Νικόλαος Σπ. Βούλγαρης
Καθηγητής Θεολογίας
