Ο Μεσολογγίτης Αετός κατά τις πρώτες κρίσιμες ημέρες της φασιστικής εισβολής μετέχει στις επικές βομβαρδιστικές αποστολές θανάτου, που σφυροκόπησαν σκληρά τους μαχόμενους φασίστες, καταρράκωσαν το ηθικό τους και παρασκεύασαν έτσι την φυγή τους.
Ο Φρειδερίκος Κατάσος ήταν γόνος παλιάς μεσολογγίτικης οικογένειας αγωνιστών για την ελευθερία του 1821. Οικογένεια από την οποία είχαν διακριθεί τότε για την δραστηριότητά τους στον αγώνα αλλά και μεταγενέστερα στην απελευθέρωση . Ο Κατάσος Αναστάσιος ως μεγάλος πυροβολητής στην μεγάλη Ντάπια (Μπότσαρη ή Μακρή),ο Κατάσος Πάνος τιμήθηκε με το σιδηρό αριστείο στις 3/5/1839 και ο Κατάσος Σπύρος ασχολήθηκε ενεργά, με τις οικογένειες στον Κάλαμο και για την ανασυγκρότηση των διασκορπισμένων Μεσολογγιτών αγωνιστών.
Ο Φρειδερίκος είχε γεννηθεί το 1907 στο Μεσολόγγι και από την παιδική ηλικία όνειρό του ήταν να πετάξει ως αετός.
Στη χώρα, αρχικά δημιουργήθηκε η ναυτική αεροπορία, έπειτα η στρατιωτική αεροπορία και με την ψήφιση του Διατάγματος της 13ης Σεπτεμβρίου 1925 έγινε ιδιαίτερο όπλο η Αεροπορία Στρατού. Με το Διάταγμα αυτό κλήθηκαν οπλίτες και ιδιώτες που επιθυμούσαν να καταταγούν στην Αεροπορία και να εκπαιδευτούν για απόκτηση πτυχίου χειριστή ή βομβαρδιστή- πολυβολητή-παρατηρητή. Η εκπαίδευση διαρκούσε ένα έτος και όσοι είχαν απολυτήριο Γυμνασίου μπορούσαν να προαχθούν σε ανθυποσμηναγούς. Έτσι την πρώτη χρονιά του 1925 παρουσιάστηκαν 6, και το 1928 μετά από υγειονομικές και γραπτές εξετάσεις που παρουσιάστηκαν στις 4,5,και 7 Μαΐου του 1928 πέτυχαν 18 υποψήφιοι και μεταξύ αυτών ο Φρειδερίκος Κατάσος.
Η εκπαίδευσή του ολοκληρώθηκε στις 17 Ιουνίου του 1929 με τον βαθμό του Λοχία και το πτυχίο του χειριστή και στις 29 Δεκεμβρίου 1933 μετά από ευδόκιμη αποφοίτησή του από την νεοσυσταθείσα Σχολή του 1931 των Μονίμων Χειριστών της Πολεμικής Αεροπορίας είχε ονομασθεί Ανθυποσμηναγός.
Ατυχώς με το κίνημα του Μαρτίου του 1935 είχε αποταχθεί, αλλά έγκαιρα, προ του πολέμου είχε ανακληθεί στην ενεργό υπηρεσία, ως Έφεδρος εκ μονίμων με τον ίδιο βαθμό του Ανθυποσμηναγού.
Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου τοποθετήθηκε στη 2η Μοίρα Παρατηρήσεως με έδρα την Kοζάνη.
Με την εισβολή των Ιταλών η μάχη της Πίνδου βρισκόταν στην πιο κρίσιμη καμπή της. Οι Ιταλοί της Επίλεκτης Μεραρχίας Αλπινιστών «ΤΖΟΥΛΙΑ» είχαν επιτύχει σοβαρό ρήγμα στον τομέα αυτόν και είχαν εισχωρήσει βαθειά στο έδαφός μας. Είχαν καταλάβει στις 1 Νοεμβρίου τη Σαμαρίνα και είχαν φτάσει στο Δίστρατο, νότια του Σμόλικα απειλώντας άμεσα το νευραλγικό κόμβο του Μετσόβου.
Ο Εισβολέας έπρεπε πάση θυσία να αποκρουσθεί, πριν δημιουργήσει ανεπανόρθωτες καταστάσεις που θα οδηγούσαν με μαθηματική ακρίβεια στην κατάρρευση του μετώπου.
Προς υποστήριξη του «υπέρ πάντων» αγώνα που είχαν υποδυθεί οι χερσαίες δυνάμεις μας, έσπευσε από την πρώτη στιγμή και η Πολεμική Αεροπορία μας.
Παρά την συντριπτική υπεροχή των ιταλών (διέθεταν 400 σύγχρονα Α/Φ FIAT έναντι 143 παλαιών δικών μας), οι γενναίοι μας Ίκαροι έδωσαν το συγκλονιστικό τους παρόν, αψηφώντας τις δυσμενείς εις βάρος μας συγκρίσεις.
Την ημέρα αυτή, στις 4/11/1940, τρία αεροσκάφη με επικεφαλής του σχηματισμού τον Σμηναγό Κουτσούκο Ηλία, και παρατηρητή τον Υποσμηναγό Καρακίτσο Δημήτριο, απογειώθηκαν τις απογευματινές ώρες απ΄ το προκεχωρημένο αεροδρόμιο της Κοζάνης για να πλήξουν εχθρικούς στόχους στην ευρύτερη περιοχή της Πίνδου. Σε ένα από αυτά, Γαλλικό διθέσιο «Μπρεγκέ 19» ( διαθέταμε 50, τα οποία είχαν αγορασθεί ανά 25 το 1924 και 1925 απ΄ τις Κυβερνήσεις Μιχαλακοπούλου και Πάγκαλου), Κυβερνήτης-Χειριστής ήταν ο Μόνιμος Ανθυποσμηναγός Φρειδερίκος Κατάσος και παρατηρητής,
ο ανθυποσμηναγός Σαρβάνης Αλέξανδρος
H αποστολή αυτή των τριών αεροπλάνων Breguet 19, ήταν η πιο σημαντική στις κρίσιμες εκείνες στιγμές, διότι πέραν των καταστροφών που επέφεραν στα πεζοπόρα τμήματα του εχθρού, επισημάνθηκαν και οι ακριβείς θέσεις τους, που μέσω των δύσβατων ατραπών προωθούνταν ταχύτατα, με σκοπό να αποκόψουν στα δύο τα φίλια στρατεύματα.
Αυτές ήταν οι θανάσιμα αναγκαίες αεροπορικές εξορμήσεις της Β΄ Ηρωικής Μοίρας παρατηρήσεως, των παλαιών και γερασμένων Μπεγκρέ 19, που είχαν χαρακτηρισθεί ιπτάμενα φέρετρα, τα οποία όμως εμψυχωμένα από την θέρμη των πληρωμάτων τους είχαν σώσει την κατάσταση τις πρώτες ημέρες, και έτσι όλο το Έθνος πανηγύριζε για την σθεναρή αντίσταση στο μέτωπο, με τους Ευρωπαίους (Ουίνστον Τσώρτσιλ) να τους είναι αδύνατον να το πιστέψουν.
H ομάδα των αεροπλάνων αυτών, με μπλε χρώμα, έφθασε δυτικά της Σαμαρίνας από το Σμόλικα, όπου αρχίζει η κορυφογραμμή με κατεύθυνση N.A. στη Σαμαρίνα –Βάλια Κίρνα προς το Δίστρατο, όπου βρίσκονταν Ιταλοί και πετώντας σε αραιό σχηματισμό, σε χαμηλό ύψος μέσα στις χαράδρες, έριξαν τις βόμβες τους και κατόπιν άρχισαν έναν ανελέητο πολυβολισμό, σκορπίζοντας το θάνατο στους Ιταλούς αλπινιστές.
Πετώντας λοιπόν και ο Φρειδερίκος με το μαχητικό αεροπλάνο του πάνω από τις πλαγιές του Σμόλικα (ύψους πάνω από 2600 μέτρα), εξεπλήρωσε εις το ακέραιο την αποστολή του, βομβαρδίζοντας και πολυβολώντας όπως ο προπάππος του Αναστάσιος Κατάσος από εγγύτατη απόσταση εχθρικές συγκεντρώσεις υποβοηθώντας έτσι αποτελεσματικά τα αντεπιτιθέμενα τμήματά μας.
Αιφνίδια όμως, προφανώς ειδοποιηθέντα κατέφθασαν από ΒΔ από την κατεύθυνση Λεσκοβίκι (μέσα από τα Αλβανικά σύνορα) προς το Πουρνά και Δούσκο τέσσερα Ιταλικά Αεροσκάφη Fiat, φαίνονται στην εικόνα με κόκκινες γραμμές. Πέρασαν την Σαμαρίνα και ρίχτηκαν στα τρία δικά μας που εν τω μεταξύ με τα πολυβόλα τους και τα μυδράλια είχαν σκοτώσει πολλούς Ιταλούς και είχαν σπείρει τον πανικό. Στην επακολουθήσασα συμπλοκή των δικών μας, τα άλλα δύο αεροπλάνα πετώντας χαμηλά ξέφυγαν, του Φρειδερίκου όμως δεν τα κατάφερε γιατί από τα ιταλικά που ήταν σύγχρονα, ταχύτερα και πιο ευέλικτα, τα δύο έριχναν από μπροστά και τα άλλα δύο από πίσω, με συνέπεια να πάρει φωτιά και φλεγόμενο έπεσε στη χαράδρα Σκόρδεϊ 4 χιλ. Ν.Α. της Σαμαρίνας στη θέση Μολάσοβα κοντά σε γκρεμό με το όνομα Αετιά. ενώ από τα συντρίμμια ανασύρθηκαν νεκροί το πλήρωμά του.
Αετός ήταν το όνειρό του Φρειδερίκου αλλά και σαν αετός, του έλαχε η μοίρα του, να πέσει εκεί στην Αετιά «εκεί στον τόπο που φωλιάζουν οι αετοί», ξεπληρώνοντας έτσι το χρέος προς τους Σαμαριναίους, που είχαν πέσει πολεμώντας το 1826 στο Μεσολόγγι στο πλευρό των προγόνων του.
Λίγο πιο βόρεια για τους 200, που πολέμησαν ή βοήθησαν με τρόφιμα και πολεμοφόδια και σκοτώθηκαν στα υψώματα αυτά, από τις γύρω περιοχές, στήθηκε και το ΜΝΗΜΕΙΟ ΑΝΝΙΤΣΑΣ.
Παρόμοιο μνημείο για τους πεσόντες που προέρχονταν από το 2/39 σύνταγμα ευζώνων με έδρα το Μεσολόγγι, έχει στήσει και ο νομός μας στο Καλπάκι στη θέση Βίγλα.
Αδρών επιφανών πάσα γη τάφος”, τιμή για όλους εκείνους που δεν δείλιασαν μπροστά στους κινδύνους του πολέμου και της συντριπτικής υπεροχής των αντιπάλων και έδωσαν τη ζωή τους στο βωμό της ελευθερίας της Ελλάδας.
Ο μεγάλος μας ποιητής Κωστής Παλαμάς τότε είπε: «Η μεγαλοσύνη στα Έθνη δεν μετριέται με το στρέμμα. με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και το αίμα». Η πατρίδα για να τιμήσει τον μεσολογγίτη ήρωα :
1)Ευγνωμονούσα του απένειμε το χρυσούν μετάλλιο ανδρείας και τον προήγαγε στο βαθμό του υποσμηναγού.
2)Για την επίθεση στις προκεχωρημένες θέσεις των Ιταλών με το αθωράκιστο και παλιό αεροπλάνο ο Πρωθυπουργός του ΟΧΙ τον ονόμασε ΠΡΩΤΟ ΑΓΩΝΙΣΤΗ και ο Υπουργός Αεροπορίας του 40΄ο Πτέραρχος Π. Οικονομάκος τον χαρακτήρισε ΚΑΜΙΚΑΖΙ του Αλβανικού Έπους.
3) Το Δημοτικό Συμβούλιο Μεσολογγίου με το 186 ψήφισμά του της 10ης Δεκεμβρίου 1940 αποφάσισε μετά από πρόταση του αείμνηστου Δημάρχου Χρήστου Ευαγγελάτου, την ανέγερση προτομής του ήρωα μεσολογγίτη Ικάρου στην Ιερή Πόλη.
4) Δύο δρόμοι ο ένας στην αεροπορική βάση του Αράξου και ο άλλος στο Μεσολόγγι φέρουν το όνομά του.
Έτσι σημειώθηκε ο ένδοξος θάνατος του ήρωα Μεσολογγίτη Ανθυποσμηναγού Φρειδερίκου Κατάσου στις δυσπρόσιτες και πολυπτυχωμένες πλαγιές της Πίνδου μας. Πανάξιου πρωτοπόρου του «αίεν υψιπετείν» της Πολεμικής Αεροπορίας της Ελλάδος. Ας είναι αιώνια η μνήμη του.
Θεόδωρος Μυλωνάς
Τηλ. 6977005450
mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
