«Κανένα παιδί δεν είναι μόνο του». «Αν ένας δεν περνάει καλά, αν έστω και ένας πληγώνεται, τότε δεν είναι αστείο, αυτό που ίσως θεωρούμε αστείο». «Μίλησε μου!» Στις προτάσεις αυτές συνοψίζεται η ουσία της Πανελλήνιας Ημέρας Ενάντια στην Ενδοσχολική Βία και Εκφοβισμό. Η ενδοσχολική βία παρουσιάζει σημαντική αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, ενώ οι τηλεφωνικές κλήσεις που δέχεται η Συμβουλευτική Γραμμή 115 25 της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί» για το συγκεκριμένο θέμα είναι δεκάδες.
Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση, κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά, με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.
Διεθνώς, το σχολείο διαδραματίζει ένα σύνθετο και πολυεπίπεδο ρόλο στην εξέλιξη του σχολικού πληθυσμού. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών δεν έγκειται μόνο στη μετάδοση γνώσεων και στη διευκόλυνση της μαθησιακής διαδικασίας, αλλά στοχεύει και στην ολόπλευρη ψυχοκοινωνική, συναισθηματική και σωματική ανάπτυξη των ατόμων ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις και τις απειλές της σύγχρονης κοινωνίας.
Ο θυμός στη σχολική κοινότητα θεωρείται μείζον πρόβλημα στα σχολεία παγκοσμίως. Η βία και ο εκφοβισμός στο σχολικό περιβάλλον δεν είναι φαινόμενο των τελευταίων ετών, αλλά αντίθετα έχει παρατηρηθεί και καταγραφεί σε διεθνές επίπεδο εδώ και πολλά χρόνια. Οι συνέπειες μπορεί να είναι ιδιαίτερα αρνητικές στη διαδικασία της μάθησης και στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη και ωρίμανση των μαθητών .Το άγχος, η κατάθλιψη του σχολικού εκφοβισμού, της “θυματοποίησης” και της μοναξιάς βιώνουν πολλοί μαθητές τόσο μέσα στο σχολικό περιβάλλον, αλλά και εκτός.Οι μορφές που μπορεί να πάρει η ενδοσχολική βία ποικίλουν:
⦁ Λεκτική: η συστηματική χρήση υβριστικών σχολίων, φράσεων, πειράγματα κατ’ επανάληψη, κοροϊδία, εκβιασμός για απόσπαση υλικών αγαθών κ.ά.
⦁ Σωματική: μέσα από την σκόπιμα σπρωξίματα, χτυπήματα, κλωτσιές κ.ά. που οδηγούν σε τραυματισμούς
⦁ Ηλεκτρονική: με υλικό που διαμοιράζεται στο διαδίκτυο υβριστικού ή ταπεινωτικού περιεχομένου, φωτογραφίες παραποιημένες ή μη, που εκτίθενται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η αποστολή ανήθικων μηνυμάτων, ο αποκλεισμός χρηστών από εφαρμογές, η διάδοση φημών κ.ά.
⦁ Κοινωνική: η απομόνωση και ο αποκλεισμός ατόμου από ομάδες, δράσεις, η διάδοση ενοχλητικών φημών, σχόλια που αφορούν την καταγωγή, σεξουαλικό προσανατολισμό και κάθε είδους διαφορετικότητα που μπορεί να εκπροσωπεί κάποιος κ.ά.
⦁ Σεξουαλική: σεξουαλικά υπονοούμενα, ανήθικες χειρονομίες ή πράξεις κυρίως στα γεννητικά όργανα, πειράγματα και εικόνες με σεξουαλικό περιεχόμενο κά.
Η ανίχνευση του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού στα ελληνικά σχολεία, οι μορφές εκδήλωσης και οι συνέπειές του, έχουν αποτελέσει αντικείμενο έρευνας και στην Ελλάδα. Ωστόσο τα ερευνητικά δεδομένα προκύπτουν, κυρίως, από τις απόψεις, τις εμπειρίες και τα βιώματα των μαθητών/τριών στο σχολείο. Στο σχολικό περιβάλλον όμως, εκτός από τους μαθητές, βασικοί (αλληλεπι)δρώντες είναι οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς, που αποτελούν και αυτοί μέλη της σχολικής κοινότητας.
Σε αυτό το πλαίσιο η συνεργασία σχολείου και οικογένειας είναι καίριας σημασίας, καθώς μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στην έγκαιρη αντιμετώπιση και πρόληψη του φαινομένου του εκφοβισμού. Το κλειδί σε κάθε περίπτωση είναι η ενημέρωση και η συζήτηση με τα παιδιά σε σταθερή βάση τόσο σε οικογενειακό όσο στο εκπαιδευτικό επίπεδο. Η συζήτηση σε όλα τα επίπεδα ανοίγει ορίζοντε
Πολυξένη Σιάσου
Κλινικός Ψυχολόγος , Μ.SC. Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία
Κέντρο Ψυχικής Υγείας Αγρινίου
Πρόγραμμα «Νοσηλεία Κατ’Οίκον»
ακολουθήστε το aixmi-news.gr στο Facebook για να μαθαίνετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
