Της Φρόσως Ευθυμίου

Γενικές επιδράσεις της μουσικοθεραπείας

Η μουσική έχει χρησιμοποιηθεί σε όλη την ανθρώπινη ιστορία για να εκφράσει και να επηρεάσει τα ανθρώπινα συναισθήματα. Τα οφέλη της μουσικής στην υγεία παρατηρήθηκαν αρχικά σε ασθενείς σε νοσοκομεία βετεράνων μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μουσικοί προσλήφθηκαν με σκοπό να προσφέρουν τις μουσικές τους ικανότητες για να χαλαρώσουν και να μειώσουν τον πόνο των ασθενών μέσω της μουσικής τους.

Η μουσική μπορεί να είναι ευεργετική για οποιονδήποτε. Αν και μπορεί να χρησιμοποιηθεί θεραπευτικά για άτομα που έχουν σωματικά, συναισθηματικά, κοινωνικά ή γνωστικά ελλείμματα, ακόμη και εκείνοι που είναι υγιείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη μουσική για να χαλαρώσουν, να μειώσουν το άγχος, να βελτιώσουν τη διάθεση τους.

Η μουσικοθεραπεία χρησιμοποιεί τις ισχυρές ικανότητες της μουσικής για την βελτίωση τόσο της σωματική όσο και της ψυχικής υγείας. Πρόκειται για μια μορφή δημιουργικής ψυχοθεραπείας μέσω της κλινικής και τεκμηριωμένης χρήσης της μουσικής. Η μουσικοθεραπεία είναι κατάλληλη για άτομα κάθε ηλικίας και παθολογίας ενώ αποτελεί μια ευέλικτη παρέμβαση η οποία φέρει σημαντικές επιδράσεις σε διαφορετικές προκλήσεις ψυχικής ή σωματικής υγείας.

Οι μουσικοθεραπευτές βοηθούν τους ασθενείς τους να επιτύχουν διάφορους στόχους μέσω της μουσικής συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της επικοινωνίας, της προσοχής και των κινητικών δεξιοτήτων. Οι μουσικοθεραπευτές επικεντρώνονται στις ικανότητες του πελάτη προσπαθώντας να αξιοποιήσουν και την παραμικρή σωματική κίνηση και να επιφέρουν θετικές αλλαγές στη διάθεση και τον τρόπο ζωής τους.

«Η Μουσική εκφράζει αυτό το οποίο δε μπορεί να μπει σε λέξεις και το οποίο δεν μπορεί να παραμείνει στη σιωπή». (Βίκτωρ Ουγκώ)

Πώς χρησιμοποιείται η μουσικοθεραπεία

Ο μουσικοθεραπευτής θέτει στόχους σε ατομική βάση, ανάλογα με τους λόγους θεραπείας και επιλέγει συγκεκριμένες δραστηριότητες και ασκήσεις για να βοηθήσει τον ασθενή να προχωρήσει. Οι στόχοι μπορεί να περιλαμβάνουν ανάπτυξη επικοινωνιακών, γνωστικών, κινητικών, συναισθηματικών και κοινωνικών δεξιοτήτων. Μερικές από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη αυτών είναι:

• το τραγούδι
• η ακρόαση
• η σύνθεση
• η δημιουργική κίνηση
• η καθοδηγούμενη εικόνα

Μπορεί να ενσωματωθούν και άλλοι κλάδοι, όπως ο χορός, η τέχνη και η ψυχολογία.

Ο αυτοσχεδιασμός ακόμη αποτελεί μια πολύ σημαντική μέθοδος κατά την διάρκεια μιας συνεδρίας καθώς διευκολύνει τη μη λεκτική έκφραση των συναισθημάτων. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία μουσικής επί τόπου ως απάντηση σε μια διάθεση ή ένα θέμα, όπως η δημιουργία ήχου μιας καταιγίδας χρησιμοποιώντας τύμπανα ή ένα μπαστούνι.

Στον αυτοσχεδιασμό ο πυρήνας της μουσικής είναι το άτομο μέσω της οποίας μπορεί να ξεδιπλώσει πτυχές του χαρακτήρα του και να εκφραστεί όπως επιθυμεί. Κατά την διάρκεια του κλινικού αυτοσχεδιασμού δεν υπάρχουν κανόνες και περιορισμοί. Η φωνή και οι κινήσεις του σώματος, συμβάλλουν στην εξωτερίκευση συναισθημάτων και στην ελεύθερη έκφραση.

Μουσικοθεραπεία και αυτισμός

Η μουσικοθεραπεία εφαρμόζεται στο φάσμα του αυτισμού από τα μέσα της δεκαετίας του 1940. Η μουσικοθεραπεία αποτελεί μια αποδεδειγμένη αποτελεσματική προσέγγιση μέσω της οποίας προωθείται η επικοινωνία, η κοινωνικοποίηση, η έκφραση, η συνεργασία, η ενεργή συμμετοχή εντός μιας θεραπευτικής σχέση . Μέσω της μουσικής και των βασικών στοιχείων της, ο μουσικοθεραπευτής σχεδιάζει την συνεδρία στα πλαίσια των δυνατοτήτων του παιδιού όπου και εφαρμόζονται συγκεκριμένοι στόχοι επίτευξης.

H μουσικοθεραπεία καλεί το παιδί να ακούσει, να παίξει, να ανακαλύψει, να ερευνήσει ηχοχρώματα, να διαλέξει αγαπημένα ακούσματα, να τραγουδήσει, να χαλαρώσει. Το καθήκον του μουσικοθεραπευτή είναι να ανταποκριθεί αρχικά στις ανάγκες του παιδιού και να χτίσει μια σχέση επικοινωνίας με βάση τα ενδιαφέροντα του και την ψυχοσύνθεση του.

H μουσικοθεραπεία προωθεί την κοινωνικοποίηση και επικοινωνία

Η ελευθερία σώματος και φωνής ενθαρρύνουν το παιδί να αλληλοεπιδράσει με τον μουσικοθεραπευτή, να αναπτύξει τις γλωσσικές του δεξιότητες, να βελτιώσει την κοινωνικοποίηση του. Το μουρμούρισμα, η μίμηση ήχων, η ενθάρρυνση για τραγούδι συμβάλλουν στην ανάπτυξη του λόγου μέσω τα μουσικής

H μουσικοθεραπεία προωθεί τις κινητικές και γνωστικές δεξιότητες

Ένα από τα βασικά στοιχεία της μουσικής είναι ο ρυθμός. Ο ρυθμός είναι το πρώτο μουσικό στοιχείο που εντόπισε ο άνθρωπος, όταν ξεκίνησε να έρχεται σε επαφή με την μουσική. Ο ρυθμός σχετίζεται με πρωτόγνωρα ένστικτα και ο άνθρωπος τείνει πάντα να δελεάζεται από τον ήχο π.χ. ενός τυμπάνου και να επιθυμεί τον συντονισμό. Έτσι, ο ήχος ενός κρουστού οργάνου κινητοποιεί το παιδί να κινηθεί , να χορέψει, να χρησιμοποιήσει τα μέρη του σώματος για να συνοδεύσει ασυναίσθητα τον ρυθμό που ακούει. Κατά αυτό τον τρόπο αναπτύσσει τις κινητικές δεξιότητες του, ανταποκρίνεται στα ακούσματα χρησιμοποιώντας την κίνηση προκειμένου να φτάσει στο συντονισμό που επιθυμεί.

H μουσικοθεραπεία προωθεί την έκφραση και την εμπιστοσύνη προς τον εαυτό μας

 Είναι πολύ σημαντικό να δίνεται σε ένα παιδί η ευκαιρία για έκφραση και δημιουργία. Η μουσικοθεραπεία ενθαρρύνει το παιδί να χρησιμοποιεί την γλώσσα του σώματος, την φωνή του για την εξωτερίκευση αναγκών, σκέψεων και συναισθημάτων. Η χρήση μουσικών οργάνων και άλλα μουσικά ερεθίσματα κινητοποιούν το παιδί να εξερευνήσει, να τολμήσει και να αισθανθεί ελεύθερο σε ένα χώρο εμπιστοσύνης που φέρει ως επίκεντρο την προσωπικότητα του και την ανάπτυξη του.

Βιβλιογραφία:

Bruscia, K. E.; c2012. Case examples of music therapy for autism and Rett syndrome. Gilsum, NH : Barcelona Pub.;

Edwards, J.,2017. The Oxford Handbook of Music Therapy. Oxford University Press, Incorporated