A. Προβληματισμοί

Δύο ερωτηματικοί προβληματισμοί προβάλλονται σήμερα με την Παραβολή του Ασώτου, μαζί με τον ανάλογο Κριτή.

1. Κερδίζει ο αμαρτωλός;

2. Λαθεύει ο δίκαιος;

Κριτής και για τις δύο περιπτώσεις, η αγάπη!

Στην Παραβολή του Ασώτου υιού αποκαλύπτονται όλες οι ιδιότητες και τα προσόντα, Θεού και ανθρώπων. Για τούτο η απαρίθμηση αυτών των προσόντων θα μπορούσε να μας απασχολήσει για πολύ και να γεμίσει ακόμα και πολλές βιβλιοθήκες, εύχρηστες και πολυδιάβαστες. Μέσα στις λίγες γραμμές της Παραβολής, αναδεικνύονται κατά τρόπο σαφή και συγκεκριμένο όλα τα αποκτήματα της σοφίας του κόσμου. Εντυπωσιαζόμαστε, και με έκπληξη παρακολουθούμε να αναλύονται τα βάθη της αγάπης, τα πελάγη της ευσπλαχνίας, οι ωκεανοί της τρυφερότητας και οι αιθέρες του Πνεύματος. Έτσι, συνταιριάζονται όλα σε μια αρμονική συμφωνία. Συναντάμε σ’ αυτήν την Παραβολή, τον αμαρτωλό να κερδίζει, τον δίκαιο να λαθεύει και τον Πανάγαθο Δημιουργό, ως Κριτή της αγάπης, να συμβιβάζει κέρδη, λάθη, κρίσεις, αγάπη, σε ένα υπέροχο συνταιριασμό. Εδώ ακριβώς κρύβεται και το επίκεντρο του σημερινού κηρύγματος στην Κυριακή του Ασώτου.

Εξηγούμαστε:

α. Πρώτος προβληματισμός. Κερδίζει ο αμαρτωλός; Απαντάμε. Ναι! Κερδίζει και μάλιστα πολλά. Δεν χάνεται στο βούρκο της αμαρτίας, επειδή αμάρτησε. Υπάρχει διέξοδος. Με μια διευκρίνιση. Δεν προγραμματίζονται τα κέρδη του αμαρτωλού προκαταβολικά, ώστε να αμαρτάνει ακινδύνως. Κρίνεται πάντοτε σύμφωνα με την τελική εξέλιξη της ζωής του. Ας παρακολουθήσουμε όμως την πορεία ενός αμαρτωλού στο πρόσωπο του Ασώτου υιού.

Είναι ο νεώτερος υιός της Παραβολής. Αρχοντόπουλο, στο σπίτι του Πατέρα. Είχε τα πάντα ανέξοδα για τον ίδιο. Τα πάντα τα φρόντιζε η αγάπη του Πατέρα. Ζούσε στον Παράδεισο της οικογένειας. Σε κάποια στιγμή επαναστάτησε. Εμφανίζεται στον Πατέρα που ήταν πάντα στοργικός και φιλεύσπλαχνος. Αδίστακτα και κοφτά προβάλλει απαιτήσεις. Δεν αισθάνεται ότι είχε ο ίδιος και κάποιες υποχρεώσεις. Είναι ανυπόμονος, αυθάδης και ανυπότακτος. Απαιτεί: «Πάτερ, δος μοι το επιβάλλον μέρος της ουσίας» Λουκά ιε΄12. Δώσε μου ό,τι μου ανήκει απ’ την περιουσία.

Με αυτήν την πρώτη επανάσταση, άρχισε να ενεργοποιείται η αμαρτωλότητά του. Ξεκίνησε το θλιβερό ταξίδι της ασωτίας. Πήρε το μερίδιο για το οποίο δεν προσέφερε ποτέ κανέναν κόπο. Η στοργική πατρική δικαιοσύνη το πρόσφερε ευχαρίστως. Λειτούργησε η αγάπη που ξέρει να δίνει. Εδώ τώρα ο Άσωτος κινείται με βάση ένα σχέδιο δόλιο και ανατρεπτικό. Αμέσως το παιδί, ρευστοποίησε τα ακίνητα και αναχώρησε για άγνωστο και μακρινό τόπο. Ζήλεψε να ζήσει στην αφάνεια, μακριά από το γνωστό περιβάλλον. Άγνωστος εν μέσω αγνώστων. Έτσι γίνεται. Η αμαρτία αποκόπτει και απομακρύνει τον άνθρωπο από τους οικείους του. Του στερεί τις εκδηλώσεις αγάπης των δικών του προσώπων. Εκεί «εις Χώραν μακράν», μας πληροφορεί ο Κύριος, «διεσκόρπισε την ουσίαν αυτού ζων ασώτως» Λουκά ιε΄13.

Έξω και μακριά από την πατρική στέγη, σκορπάει ανεξέλεγκτα τον πλούτον του και περνάει τη ζωή του με παντός είδους ασωτείες. Τα χρήματα όμως που δεν βγήκαν με προσωπικό ιδρώτα, τελειώνουν νωρίς. Οι οικονομίες έχουν αναβάσεις και πτώσεις. Λιμός – πείνα, έπεσε σε κείνη τη χώρα. Οικονομική κρίση θα την λέγαμε σήμερα. Ο νεαρός μας, βρίσκεται σε μεγάλη φτώχια. Η κατάληξή του; Κάνει παρέα με το ευτελέστερο επάγγελμα της εποχής. Εστάλη, «εις τους αγρούς βόσκειν χοίρους». Ακόμα στερείταν και αυτά τα ευτελή ξυλοκέρατα. Εκεί, βρωμισμένος από τα ζώα, εγκαταλελειμμένος από φίλους και γνωστούς, ολομόναχος στην ερημιά του, γυρίζει στα περασμένα. Η φλόγα της όμορφης ζωής στο σπίτι του Πατέρα ξεσκεπάζεται από την βρωμιά της αμαρτίας και τη στάχτη της ασωτίας. Ανοίγει τότε μια σπίθα φωτός και ελπίδας. Συνέρχεται και ξυπνάει σαν από λήθαργο. «Εις εαυτόν δε ελθών είπε· Πόσοι μίσθιοι του πατρός μου περισσεύουσιν άρτων, εγώ δε λιμώ απόλλυμαι!» Λουκά ιε΄17. Από τη στιγμή εκείνη ξεκινάει το κέρδος του αμαρτωλού. Είναι η ώρα της αναγνώρισης της αμαρτωλότητάς του και της απόφασης να διορθώσει τη ζωή του. Παίρνει τη δύναμη να γυρίσει στον πατέρα και να ομολογήσει, εξομολογούμενος: «ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιόν σου». Τώρα, αρχίζει να κερδίζει ο αμαρτωλός! Όλα τα υπόλοιπα που ακολούθησαν, είναι γνωστά. Υπάρχει όμως και το δεύτερο σκηνικό.

β. Δεύτερος προβληματισμός. Λαθεύει ο δίκαιος; Οπωσδήποτε, ναι! Μπροστά μας έχουμε να κάνουμε με εντυπωσιακή περίπτωση. Πρόκειται για τον δεύτερο υιό, τον μεγαλύτερο, της Παραβολής. Αυτόν που συνειδητά παρέμεινε και υπηρετούσε τον Πατέρα. Ήταν προσκολλημένος στις αρχές και τις αξίες του δικαίου, της υπακοής και υποταγής στις οικογενειακές αρχές και αξίες. Με δίκαιο παράπονο απευθύνθηκε στον πατέρα του. «Ουδέποτε εντολήν σου παρήλθον» Λουκ. ιε΄19. Σαν να έλεγε ότι σε μένα δεν άφησες, Πατέρα, περιθώρια κάποιας μικρής αλλά συγγνωστής παρεκτροπής, «ίνα μετά των φίλων μου ευφρανθώ» Λουκ. ιε΄19. Ναι, ήταν υπάκουος στον πατέρα. Είχε όλα τα γνωρίσματα του δικαίου και του συνετού. Γνώριζε και απολάμβανε την πατρική θαλπωρή και αγάπη. Ζούσε ανάμεσα στα δημιουργήματα του Πατέρα, που όλα του είχαν παραχωρηθεί. «Πάντα τα εμά σα εστιν» Λουκ. ιε΄31, ομολογεί ο Πατέρας. Παρά ταύτα όμως, το πείσμα του στεγασμένου στην πατρική αγάπη μεγαλύτερου παιδιού, είναι δυνατό και επίμονο. Μένει μακριά από το ολοφώτεινο σπίτι της χαράς, «επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι» Λουκ. ιε΄10.

Εδώ ακριβώς είναι και το λάθος του. Είναι ένας άνθρωπος πιστός, σοβαρός, σεμνός, τακτικός, πειθαρχημένος, με εμφάνιση ώριμου ανθρώπου και με γνώσεις όλων των αξιών της ζωής. Γνώριζε το: «Τίμα τον Πατέρα σου και τη μητέρα σου» Εξόδου κ΄12. Αποδέχεται το αξίωμα: «Τιμή στην εργασία». Και άλλα πολλά ακόμη. Φαίνεται όμως ότι όλα ήταν επιφανειακά, χωρίς εσωτερικότητα αγάπης και αφοσιώσεως. Δεν αναγνωρίζει επί πλέον ολόκληρες τις διδαχές του Ευαγγελίου. Είναι επιλεκτικός. Επικεντρώνει τις αρχές της πίστεως μόνο για τον εαυτό του. Τοποθετεί τα πάντα γύρω από το δικό του εγώ. Αντιπροσωπεύει εδώ τώρα, όλους τους όμοιους όλων των εποχών – και της δικής μας εποχής – όσοι θεωρούν τα πάντα να περιστρέφονται γύρω από τον εαυτό τους. Θεωρούν δικές τους τις αξίες της ζωής και τις διδαχές του Ευαγγελίου. Στενοχωρούνται όταν ακούνε για τη μετάνοια κάποιων άλλων. Λες και το Ευαγγέλιο έγινε μόνο για το άτομό μας.

Ο πανάγαθος Πατέρας πληροφορείται από τους υπηρέτες ότι ο πρεσβύτερος υιός ήρθε και δεν μπαίνει στο σπίτι της χαράς. Μένει μακριά. Τότε ο Πατέρας αφήνει την τράπεζα της χαράς και κατεβαίνει να συναντήσει τον θυμωμένο, που εκδήλωνε το αποθηκευμένο δηλητήριο της ψυχής του. «Εξελθών ουν ο πατήρ παρεκάλει αυτόν» Λουκά ιε΄28. Ο πρεσβύτερος υιός μπροστά στον πατέρα εκδηλώνει τα λάθη του. Έτσι αντιπροσωπεύοντας και όλους ημάς με κάποιες αναλογίες.

Πρώτον: «Ωργίσθη και ουκ ήθελεν εισελθείν». Συγχρόνως καυχάται για τις αρετές του, ότι ήταν πάντα πιστός. Είναι το χαρακτηριστικό των επιφανειακών δικαίων, που δεν αναγνωρίζουν τη μετάνοια των άλλων.

Δεύτερον: Κατηγορεί τον Πατέρα του για μεροληψία. Ήθελε να έχει το μονοπώλιο της πατρικής εύνοιας και αγάπης. Χαρακτηριστικό της διαμάχης μερικές φορές μεταξύ πολλών αδελφών, ή ακόμα και Χριστιανών.

Τρίτον: Εκδηλώνει τις πλέον ελεεινές διαθέσεις του για τον αδερφό του. Σαν να ζηλοτυπεί και να φθονεί για την αγάπη που δείχνει ο Πατέρας στον άσωτο μεν, αλλά μετανοιωμένο. Μεγάλη η μετάνοια.

γ. Εδώ τώρα παρεμβάλλεται ο Κριτής για την περίπτωση, που δεν είναι άλλος από την απέραντη αγάπη του Πατέρα. Έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά. Εκδηλώνεται με την συγκατάβαση του Πατέρα να κατέβει από το σπίτι και να ταπεινωθεί μπροστά στον μεγάλο γιο του. Συνέχεια δίνει τη διαβεβαίωση περί της μεγάλης κληρονομιάς που ετοιμάζει, ιδιαιτέρως γι’ αυτόν που ήταν πάντοτε μαζί του. Στη Βασιλεία του Πατέρα θα έχει σημαίνουσα και διακριτή θέση. Έχουμε σχετική διαβεβαίωση. «Αστήρ γαρ αστέρος, διαφέρει εν δόξη». Α΄ Κορινθίους ιε΄41. Ακόμα αιτιολογεί με αγάπη τη μεγάλη χαρά της επιστροφής του νεώτερου παιδιού που είχε παρεκτραπεί. Συγχρόνως υποδεικνύει το καθήκον του πρεσβύτερου να αγαπήσει και εκείνος τον μετανοιωμένο αδερφό του. Όλα τα επιχειρήματα του Πατέρα είναι σοβαρά, λογικά και πειστικά. Δημιουργούν τις προϋποθέσεις μιας ομαλής διαβίωσης στην οικογένεια. Όμοια με την οικογένεια της Βασιλείας των Ουρανών.

Αγαπητοί.

Τα πρόσωπα της Παραβολής, νομίζω ότι μας εκφράζουν όλους. Ο Πατέρας είναι ο ουράνιος δημιουργός μας, που αγωνιά να μας βλέπει όλους μονιασμένους και αγαπημένους σε κάθε εκδήλωσή μας. Τα δύο άλλα πρόσωπα, τα παιδιά, αντιπροσωπεύουν όλους εμάς. Ο νεώτερος τους αμαρτάνοντας και μετανοούντες με κέρδος την πατρική αποδοχή και αγάπη. Ο πρεσβύτερος τους δικαίους που εύκολα μπορούν να εκτραπούν σε λαθεμένες ενέργειες, αν δεν βάλλουν στην καρδιά τους όλες τις διδαχές του Ευαγγελίου.

Η τοποθέτησή μας επομένως; Είναι ένα προσωπικό δεδομένο. Εμείς μόνο μπορούμε να το χειριστούμε σωστά.

Ιερά Πόλις Μεσολογγίου
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΠ. ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

«Η Ολυμπία, δεν αποτελεί μόνο ένα σύμβολο του τόπου μας με παγκόσμια εμβέλεια, το οποίο έχουμε χρέος να αναδείξουμε ακόμα πιο αποφασιστικά. Αλλά και ένα σύμβολο της ελπίδας και της εξωστρέφειας που με δυναμισμό πρέπει να επιστρέψει, συνολικά στη Δυτική Ελλάδα, η οποία είναι η Γη της Φλόγας. Και αυτό είναι κάτι που για τη δική μας Περιφερειακή Αρχή δεν αποτελεί θεωρητικό σχήμα, αλλά μετουσιώνεται σε πράξεις και δράσεις, όπως αυτή που υπογράψαμε σήμερα…», δήλωσε ο Περιφερειάρχης, Νεκτάριος Φαρμάκης, μετά την υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας που πραγματοποιήθηκε σήμερα, Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2020 στην έδρα της Περιφέρειας, στην Πάτρα.