Του Γ. Η. Ορφανού

Από τους αρχαίους Έλληνες δεν ήσαν όλοι οι αλάνθαστοι στα λόγια και στις πράξεις τους. Δεν ήσαν οι ηθικότατοι στο χαρακτήρα και οι ευσεβέστατοι ως προς την πίστη τους στο Θεό.

Δεν ήσαν όλοι οι τιμιότατοι στις συναλλαγές τους με τους άλλους. Δεν πρότασσαν πάντα όλοι το κοινό καλό στη συμμετοχή τους στην πολιτική ζωή.

"Τότε, γιατί τους μνημονεύεις συχνά και παραθέτεις αποσπάσματα από έργα των αρχαίων φιλοσόφων, ιστορικών και ρητόρων; Γιατί αγαπάς και προβάλλεις τις ιδέες τους προς επίρρωση των επιχειρημάτων και των ιδεών σου;", με ρώτησε ένας φίλος προ ημερών.

Παρά τα προαναφερθέντα "μειονεκτήματα" ορισμένων εξ αυτών, οι περισσότεροι αρχαίοι Έλληνες, θαρρώ, ζούσαν στη δημόσια και στην ιδιωτική τους ζωή με τη σωφροσύνη να χαρακτηρίζει κάθε τους λόγο και πράξη. Το πνεύμα και το ήθος εκείνων διέφεραν από τους άλλους, διότι δεν ήσαν κυριευμένα από αλαζονεία και εγωπάθεια, αλλά μέσα τους φώλιαζαν φιλοπατρία, αλτρουισμό, πίστη στο Θεό, νοιάξιμο για τους συνανθρώπους και κάθε τους πράξη στηριζόταν στο "παν μέτρον άριστον". Με άλλα λόγια, είχαν αρχές και αξίες που τους χάρισαν εξαίρετα πνευματικά δημιουργήματα και ανυπέρβλητα χειροτεχνήματα και, ταυτόχρονα, αθάνατη υστεροφημία, εξαιτίας των οποίων τους αγαπώ και εγώ...

"Και ποιες θεωρείς τις σημαντικότερες αξίες τους;", με ξαναρώτησε, εκείνο το πρωί, ο φίλος μου.

Θα σας γράψω σήμερα, για να μη σας καταπονήσω, τρεις μονάχα από τις αρχές των αρχαίων Ελλήνων (οι σχετικές πηγές σε δική μου απόδοση στα νεοελληνικά), αυτές ακριβώς που διάλεξα ν' απαντήσω και στον φίλο μου, προκειμένου να καταλάβετε και εσείς, όπως αυτός τις προάλλες, την έλξη που ασκεί η αρχαία Ελλάδα στο πνεύμα και στην ψυχή μου.

Στον Ισοκράτη (Αθηναίος ρητοροδιδάσκαλος του 5ου και του 4ου αι. π.Χ.) διαβάζουμε, μεταξύ άλλων, ότι "για κάθε τίμιο και άξιο άνθρωπο ένας ένδοξος θάνατος είναι προτιμότερος από μια ζωή βουτηγμένη στην ντροπή" ("Πανηγυρικός").

Ο Αθηναίος ρήτορας του 4ου αι. π.Χ. Αισχίνης, εξάλλου, πιστεύει ότι οι νόμοι της πατρίδας του θεωρούνται οι άριστοι, επειδή, όπως λέει στον "Κατά Τιμάρχου" λόγο του απευθυνόμενος στους δικαστές, "τους νόμους θεσπίζετε τηρώντας όλους τους κανόνες της δικαιοσύνης, δίχως να επιδιώκετε το άδικο κέρδος ή για να γεννήσετε συμπάθεια ή μίσος , αλλ' αποβλέποντας μόνον προς ό,τι είναι δίκαιο και ωφέλιμο".

Και, τέλος, σας προτείνω να ξαναδείτε τι απάντησε ο Θαλής ο Μιλήσιος (Ίωνας φιλόσοφος του 6ου αι. π.Χ.), σύμφωνα με τους "Βίους Φιλοσόφων" του Διογένους του Λαερτίου, "σε κάποιον που τον ρώτησε αν ένας άνθρωπος που αδικεί ξεφεύγει του ελέγχου των θεών. «Ούτε όταν σκέφτεται ν' αδικήσει», ήταν η απάντηση του".

Κατόπιν των παραπάνω, εσείς τι λέτε; Οφείλουμε ή όχι εμείς οι αυτοαποκαλούμενοι απόγονοί τους και κάτοικοι της γης τους να περιφρουρούμε ως κόρη οφθαλμού την πνευματική και ηθική κληρονομιά των αρχαίων Ελλήνων;