Της Φωτεινής Τσιτσώνη-Καβάγια
Από το 1977 η 18η Μαΐου καθιερώθηκε ως Διεθνής Ημέρα Μουσείων, που είναι οι θεματοφύλακες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ενώ ο ρόλος που διαδραματίζουν είναι κοινωνικός και εκπαιδευτικός, με σκοπό τη διασύνδεση των γενεών μεταξύ τους και τη διατήρηση και ανάδειξη του πολιτισμού μας.
Τιμώντας την ημέρα αυτή, ας την αφιερώσουμε στη μεσολογγίτικη οικογένεια των Τρικούπηδων και ιδιαίτερα στη μορφή του μεγάλου πολιτικού του 19ου αι., που σφράγισε με το έργο του τη σύγχρονη ελληνική ιστορία.
Τιμημένη και ένδοξη η γενιά της πολιτικής αυτής οικογένειας, που έζησε και μεγαλούργησε στην Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου από το 1700, με γενάρχη το Γεωργάκη Τρικούπη, που στα 1730 έχτισε το αρχοντικό της οικογένειας, και που σήμερα λειτουργεί ως «Μουσείο Οικογένειας Τρικούπη». Το αρχοντικό αυτό δωρήθηκε στο Δήμο της Ιερής Πόλης στη δεκαετία του 90, από τον τελευταίο απόγονο της ιστορικής οικογένειας, Κωνσταντίνο Τρικούπη, που διετέλεσε βουλευτής Αιτωλ/νίας αρκετές φορές και υπουργός Εξωτερικών, στην κυβέρνηση Καραμανλή, το 1974.
Γιος του Γεωργάκη Τρικούπη, ο Ματθαίος, που ασχολήθηκε με τη ναυτιλία και τα κοινά της πόλης.
Πρωτότοκος γιος του Ματθαίου, ο Ιωάννης, που γεννήθηκε στα 1750, που έμαθε τα πρώτα του γράμματα από τον Παναγιώτη Παλαμά, ενώ αργότερα ανέλαβε γραμματέας του Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών, Γαβριήλ, και τον ακολούθησε στην Πόλη, όπου αυτός εκεί εκλέχτηκε Οικουμενικός Πατριάρχης, στα 1780. Στα δύσκολα αυτά προεπαναστατικά χρόνια μυείται στη Φιλική Εταιρεία από το Μητροπολίτη Άρτας Πορφύριο, για να προσφέρει στον αγώνα του Έθνους.
Στα 1785, ο Ιωάννης Τρικούπης επέστρεψε στο Μεσολόγγι, και υπηρέτησε την ιδιαίτερη πατρίδα του από την κήρυξη της Επανάστασης το 1821 ως πρόεδρος των Δημογερόντων Μεσολογγίου και ως γερουσιαστής στην κυβέρνηση Δ. Ελλάδας. Την περίοδο αυτή νυμφεύεται την Αλεξάνδρα Παλαμά και αποκτούν επτά γιους και δυο κόρες.
Πρωτότοκος γιος τους ήταν ο Σπυρίδων Τρικούπης, πατέρας του Χαριλάου.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης υπήρξε από τις πλέον σημαντικές μορφές της σύγχρονης πολιτικής ελληνικής ιστορίας του δευτέρου μισού του 19ου αι., την εποχή της βασιλείας του Γεωργίου του Α΄, αλλά και διακεκριμένος διπλωμάτης και νομικός.
Με την εμπειρία του επιτυχημένου διπλωμάτη πρωτοεμφανίζεται στο πολιτικό πεδίο της Ελλάδας το 1865, ως βουλευτής Μεσολογγίου.
Αν και έζησε σε ταραγμένη περίοδο με κυβερνητικές αστάθειες και εσωτερικές κρίσεις, διέπρεψε στην πολιτική ως πρωθυπουργός, που εκλέχτηκε επτά φορές κατά χρονικά διαστήματα, αλλά και ως υπουργός Εξωτερικών, Στρατιωτικών και Οικονομίας,. Έθεσε σε εφαρμογή το πρώτο σοβαρό πρόγραμμα ανάπτυξης της χώρας, θεμελίωσε το πρώτο αξιόλογο ναυτικό επιδεικνύοντας οργανωτική μέριμνα για το στρατό και προώθησε την εκτέλεση έργων υποδομής.
Ο πατέρας του, ο Σπυρίδωνας Τρικούπης, υπήρξε κι αυτός μια πολύπλευρη προσωπικότητα: ρήτορας, πολιτικός, ιστορικός, λογοτέχνης, ποιητής.
Ο Σπυρίδωνας Τρικούπης, (1788 – 1873), τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στη σχολή των Παλαμάδων στο Μεσολόγγι, συνέχισε τις σπουδές του στην Πάτρα, όπου και διδάχτηκε την αγγλική, ιταλική και γαλλική γλώσσα, ενώ, παράλληλα υπηρέτησε και στο Προξενείο Πατρών, όπου προσελήφθη στο γραφείο του Γενικού Προξένου της Αγγλίας, Λόρδου Γκίλφορντ, που τον παρακίνησε να συνεχίσει τις σπουδές του στη Ρώμη και στο Παρίσι, όπως και έκανε.
Στα 1822 επέστρεψε στο Μεσολόγγι, όπου εντάχτηκε στο επιτελείο του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και τον ακολούθησε στην ατυχή εκστρατεία του στην Ήπειρο (μάχη του Πέτα, 1822).
Βοήθησε μαζί με τον πατέρα του, Ιωάννη στην οργάνωση της άμυνας του Μεσολογγίου κατά την Α΄ Πολιορκία του 1822, ενώ στα 1823 εκλέχτηκε παραστάτης Μεσολογγίου – Αιτωλικού και συνόδευσε το Λόρδο Γκίλφροντ σε επιθεώρηση σχολείων στην Κεφαλλονιά και στη Ζάκυνθο, όπου γνώρισε το Διονύσιο Σολωμό, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά και τον οποίο προέτρεψε να γράψει ποιήματα στα ελληνικά, τα οποία έγραφε στην ιταλική.
Στα 1824 συναντά στο Μεσολόγγι το Λόρδο Βύρωνα και όταν αυτός πεθαίνει ο Τρικούπης εκφωνεί τον επικήδειό του, που έμεινε στην ιστορία ως ένα σημαντικό μνημείο λόγου, που κυκλοφόρησε τότε σε πολλές ευρωπαϊκές εφημερίδες και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.
Φύση φιλελεύθερη ο Σπυρίδων Τρικούπης, δημοκράτης, ο πρώτος πρωθυπουργός στα 1828 της ελεύθερης Ελλάδας στην κυβέρνηση του Ι. Καποδίστρια, από την οποία παραιτείται ένα χρόνο αργότερα διαφωνώντας με τον κυβερνήτη.
Στα 1832 αναλαμβάνει το υπουργείο Εξωτερικών και στα 1833 επί Όθωνα διορίζεται πρωθυπουργός, ενώ διατηρεί και τη θέση του στο υπουργείο Εξωτερικών καθώς και σ’ αυτό των Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Εκπαίδευσης. Συγκρούεται όμως με την Αντιβασιλεία, παραιτείται από την κυβέρνηση και φεύγει για το Λονδίνο, όπου διορίζεται εκεί πρεσβευτής.
Στα 1843 ξεσπάει η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου και τον επόμενο χρόνο ο Σπυρίδων, στα 1844, επιστρέφοντας στην Ελλάδα, αναλαμβάνει το υπουργείο Εξωτερικών, Εκπαίδευσης και αργότερα Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Μαυροκορδάτου.
Παντρεύτηκε το 1826 στο Ναύπλιο την αδερφή του Φαναριώτη πολιτικού Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, Αικατερίνη, (1800 – 1871), και απέκτησαν μαζί έξι παιδιά, εκ των οποίων τα δύο μόνο επέζησαν, ο Χαρίλαος ( 1832 – 1896 ), που γεννήθηκε στο Ναύπλιο και η Σοφία (1838 – 1916), που γεννήθηκε στο Λονδίνο, και η οποία υπήρξε πάντα ο φύλακας άγγελος του αδερφού της και ο σύντροφός του σε όλη του τη ζωή.
Από αυτούς τους ένδοξους και σημαντικούς προγόνους καταγόταν η λαμπερή προσωπικότητα του Χαριλάου Τρικούπη, που διέθετε όλα τα προσόντα να εξελιχθεί σε έναν διακεκριμένο πολιτικό ,που βοήθησε τη χώρα σε καιρούς πολύ δύσκολους!
