Γράφει ο Πλούταρχος: Θα βρεις, αν ταξιδέψεις μακριά και πόλεις χωρίς τείχη, χωρίς γνώση της γραφής, χωρίς κυβέρνηση, χωρίς σπίτια, χωρίς να έχουν και χωρίς να χρειάζονται νόμισμα (ανταλλακτική οικονομία), χωρίς καμία γνώση κι επαφή με θέατρα και γυμναστήρια.

Παρακολουθούμε; Βασικό στοιχείο ένδειξης βαρβαρότητας και πρωτογονισμού είναι η άγνοια, η ανυπαρξία θεάτρων και γυμναστηρίων. Γι’ αυτό και σ’ όλον κόσμο, ειδικοί και λαοί αναγνωρίζουν πως τα μεγάλα δώρα της Ελλάδας στην ανθρωπότητα είναι το δράμα κι ο αθλητισμός, οι Θεατρικοί Αγώνες και οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Κι εμείς δικαίως είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτά.

Στη συνέχεια ο Πλούταρχος προχωρεί στο «όμως», στο «δε». «Ανιέρου δε πόλεως και αθέου, μη χρωμένης ευχαίς, μηδ’ όρκοις, μηδέ μαντείαις, μηδέ θυσίαις επ' αγαθοίς, μηδ’ αποτροπαίς κακών, ουδείς εστί, ουδ’ έσται γεγονώς θεατής. (‘Όμως, πόλη χωρίς θεούς και ιερά και προσευχές και όρκους και μαντείες, χωρίς θυσίες στους θεούς για να στείλουν το καλό και ν’ αποτρέψουν το κακό, κανείς ποτέ δεν είδε, ούτε πρόκειται ποτέ του να δει.)

Γυρίζουμε στα Θέατρα: Για πενήντα και πλέον χρόνια, στον εικοστό αιώνα εδέσποσε κι εθριάμβευσε στην Αθήνα το θέατρο «Τέχνης» με διευθυντή και σκηνοθέτη τον Κάρολο Κουν. Μοναδική η προσφορά του στο πεδίο αυτό. Κι εμείς, στα φοιτητικά μας χρόνια τότε, κάναμε οικονομία ακόμα και στο φαγητό για να μαζέψουμε τα χρήματα να πάμε να δούμε αρχαία τραγωδία σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν στο Ηρώδειο ή στην Επίδαυρο.

Αρκετοί από μας είμαστε αρνητικοί στις κωμωδίες του Αριστοφάνη, μας φαινότανε πολύ φθηνό το χιούμορ. Μέχρι που διαπιστώσαμε ότι ο μεγάλος σκηνοθέτης μπορούσε να πάρει ένα «φθηνό» κείμενο και να το κάνει ποίημα. Πολλώ μάλλον όταν δούλευε «της τραγωδίας τον λόγο τον λαμπρό, τί Αγαμέμνονα, τι Προμηθέα  θαυμαστό, τί Επτά επί Θήβας», ο κόσμος παραληρούσε. Και σας βεβαιώνω ότι στην κηδεία του, τον Φεβρουάριο του 1987, προσήλθε και τον αποχαιρέτησε η μισή Αθήνα.

Και κάτι για τους συνεργάτες του: Το καλοκαίρι του 1980, νομίζω, στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων προσήλθε και το θέατρο Τέχνης με την τραγωδία «Πέρσες» του Αισχύλου. Πήγαμε μια μεγάλη παρέα από φίλους και συναδέλφους.Όλα μαγικά. Κι εκείνη η επίκληση του χορού στο πνεύμα του νεκρού Δαρείου! Κι άνοιξαν οι κλίμακες του Χάρωνα –η σκάλα που συνδέει τον κάτω κόσμο με τον απάνω– κι ανέβηκε ο Μάνος Κατράκης. Ψηλός και κάτισχνος, με μια φωνή που ράγιζε τις πέτρες. Και μιλούσε ο Μάνος με το Χορό, και τ΄αστέρια άκουγαν κι αυτά, το αεράκι θρόϊζε στα φύλλα και τα μικρά πουλάκια ανέβηκαν πάνω στα κλαδιά για ν’ απολαύσουν «της τραγωδίας το λόγο το λαμπρό..!»

Είμαι πολύ ευτυχισμένη! Με σκούντησε από δίπλα η φίλη μου η Ερμιόνη. Αυτή είναι η ζωή!

Στην επιστροφή, καινούργια εμπειρία: οι περισσότεροι γυρίζαμε στην Καβάλα για ύπνο, το ίδιο κι ο Κατράκης. Τον εντοπίσαμε, κατεβάσαμε τα τζάμια των αυτοκινήτων κι αρχίσαμε τα κορναρίσματα.

- Σας ευχαριστούμε πολύ, κ. Κατράκη. Πολύ, πολύ σας ευχαριστούμε. Γι’ αυτό που μας προσφέρατε! Εκείνος είχε συγκινηθεί και μας χαιρετούσε.

Στο τέλος της βραδιάς άκουσα μια κυρία να λέει στον άντρα της: «Αισθάνομαι σαν να έχω εξομολογηθεί. Νιώθω την καρδιά μου καθαρή και διάφανη!..

Στο γυρισμό μας στην Καβάλα καινούργια εμπειρία.

Φωτογραφία: Αρχαίο Θέατρο Πλευρώνας

Μπορείτε να προμηθευτείτε την εφημερίδα στα περίπτερα του νομού