Η Συμβουλευτική και Οδηγητική, ως τομείς της Παιδαγωγικής επιστήμης, μαζί με τον Προσανατολισμό, δίνουν ορισμένα στοιχεία ενέργειας, σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Κατ’ αρχήν αποδέχονται τα παιδιά την αναγκαιότητα των επεμβάσεων ηπίως και δια συμβουλών. Τούτο δε, διότι υπάρχουν κανόνες και καταστάσεις, που δεν ξεπερνιούνται εύκολα. Παρά ταύτα όμως, επιδέχονται επεμβατικές βελτιώσεις, ιδιαιτέρως σε στιγμές χαλάρωσης.
Παρουσιάζουμε μερικές, ως διαπιστώσεις. Οι υπόλοιπες περιμένουν την εκδήλωση της αγάπης των γονέων, ως κύριο συστατικό της αγωγής.
α. Ως αιτία προβάλλεται το ότι η ανθρώπινη φύση είναι αμελής και επιρρεπής στο κακό. Το επιβεβαιώνει ο Θεός από παλαιά. «Εγκειται η διάνοια του ανθρώπου επιμελώς επί τα πονηρά εκ νεότητος αυτού», Γενέσεως η΄ 21.
β. Ιδιαίτερα ο Νέος από Έφηβος ακόμα, διακρίνεται για τη σκληρότητά του. Είναι απείθαρχος χαρακτήρας, που πρέπει να το γνωστοποιείται.
γ. Οι Νέοι ενοχλούνται από πολλούς πειρασμούς, εγγενείς και ετεροκίνητους. Περιβάλλονται ακόμα και από πνευματικούς εχθρούς και κινδύνους.
Ως εκ τούτου έχουν ανάγκη από χαλιναγώγηση και κατευνασμό δια προσώπων αυξημένου κύρους, όπως Γονέων αγάπης και διδασκάλων ηπίων. Αυτών οι συμβουλές τους γίνονται αποδεκτέες. Μ’ αυτές και μόνο οι νέοι, επαναφέρονται στην κατάσταση της ηρεμίας, αν ενεργοποιηθούν σωστά.
Επομένως, ποιοι και πώς θα δώσουν τις συμβουλές στους νέους αυτούς και τους εφήβους; Υπάρχουν κάποιοι ειδικοί; Οπωσδήποτε, όχι! Το είπαμε όμως. Τις συμβουλές θα τις δώσουν με αίσθημα ευθύνης οι Γονείς και οι Εκπαιδευτικοί. Τρόποι βέβαια υπάρχουν πολλοί. Επισημαίνουμε και μερικούς.
Για να γίνουμε Παιδαγωγοί και Σύμβουλοι των εφήβων, είναι απαραίτητο να εγκαταστήσουμε αρχικά μια γνήσια σχέση μαζί τους. Αυτή τη γνήσια σχέση την αφήνουμε πολλές φορές ανεκμετάλλευτη. Η δικαιολογία είναι ότι υπάρχει πλήθος μαθητών ή παιδιών. Όμως είναι ανάγκη να επιμείνουμε στην ουσιαστική σχέση. Αυτό μπορεί να συμβεί, όταν δουλέψει η «Εξατομικευμένη Αγωγή», περί της οποίας θα μιλήσουμε με ειδικό κεφάλαιο.
1. Η σχέση μας γίνεται προσωπική. Κάθε έφηβος είναι ένας ξεχωριστός και μοναδικός κόσμος και έχει ανάγκη μια εξατομικευμένη προσέγγιση. Οι γενικεύσεις και οι αφορισμοί πρέπει να αποφεύγονται.
2. Η καθοδήγησή μας να ανταποκρίνεται σε αίτημα δικό τους. Η άκαιρη ή απρόσκλητη ή η δημόσια συμβουλή (π.χ. μέσα στην τάξη ή μπροστά σε τρίτα πρόσωπα) μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα.
3. Να επιδεικνύουμε συμπάθεια και ευσπλαχνία προς όλους γενικά τους εφήβους. Για κάθε επίδοση, για κάθε διαγωγή, για κάθε φυλή, για κάθε φύλο, για όλες τις κοινωνικές καταστάσεις κ.α.
4. Είναι φυσικό κάποιους έφηβους από όσους έχουμε χρεωθεί οι δάσκαλοι, να τους συμπαθούμε περισσότερο. Θα πρέπει αυτό να το δείχνουμε όσο το δυνατόν λιγότερο για να μην αποθαρρύνουμε και τους υπόλοιπους.
5. Ακόμη περισσότερο πρέπει να συγκρατούμε τα ακραία αισθήματα θυμού και απόρριψης σε κάποιους ζωηρούς ή χαμηλών επιδόσεων νέους ή έφηβους. Τότε είμαστε δίκαιοι και σωστοί. Το έργο αποδίδει.
Ο Ιερός Χρυσόστομος ακόμα (Δάσκαλος, Παιδαγωγός και κατ’ εξοχήν Πνευματικός) υποδεικνύει έναν άριστο τρόπο συμβουλής των αρμοδίων και υπευθύνων προς τους έφηβους.
Λέγει με περίσσεια αγάπης:
α. Να απομακρύνεις αυτόν που συμβουλεύεις από τα σάπια και αστήρικτα και να τον οδηγείς στα ισχυρά και τα βέβαια.
β. Να γκρεμίζεις τα μάταια και ψεύτικα και να στηρίζεις και να ανορθώνεις τα αληθινά, που έχουν πραγματική αξία.
γ. Να ελέγχεις τα απατηλά και να φανερώνεις και να υποδεικνύεις τα ωφέλιμα και τα χρήσιμα.
Συμπέρασμα: Οι Γονείς και οι Παιδαγωγοί, να γνωρίζουν ότι η Συμβουλευτική και η Οδηγητική, απαιτούν την καταφυγή τους στην αγάπη των εφήβων, ελαττώνοντας τη φορτικότητα των συμβουλών και των ελέγχων. Να συμβουλεύουν με ημερότητα, με πραότητα, με επιείκεια και συμπάθεια, σε ώρα που ο έφηβος είναι ήρεμος. Το παράδειγμα του Γονέα και παιδαγωγού είναι η καλύτερη συμβουλή, ακόμα και όταν δεν ανοίγουν το στόμα τους. Πάντοτε δε ο σεβασμός στην ελευθερία του εφήβου επιδρά θετικά στην όλη επέμβαση των μεγάλων. Θα αρνηθούμε; Δικό μας το χρέος.
Ιερά Πόλις Μεσολογγίου Φεβρουάριος 2021
Νικόλαος Σπ. Βούλγαρης
Καθηγητής Θεολογίας
6972725701
