Διακόσια χρόνια διάβηκαν μόνο από την επανάσταση του 21 και κανείς δεν βρέθηκε ικανός έως και σήμερα να τεκμηριώσει απολύτως την τοποθεσία ή το γεγονός που άναψε την φλόγα της επανάστασης. Από σημαντικούς σύγχρονους ιστορικούς αμφισβητείτε ακόμα και η δοξολογία του Π.Π Γερμανού στην Άγια Λαύρα την οποία δέχεται ως σημείο εκκίνησης η επίσημη νεοελληνική ιστορία. Γιατί από μέρες πριν από την 25η Μαρτίου ήδη υπήρξαν επιθέσεις, εξεγέρσεις, ενέδρες, λειτουργίες και εορτασμοί για νίκες εναντίον των τούρκων στη Μάνη, στη Τριπολιτσά, στα Σάλωνα, στο Αίγιο...
Ή μήπως πραγματικά η επανάσταση του 21 κατά των Τούρκων κηρύχτηκε στη Μολδοβλαχία ένα μήνα πριν;
Για μια ακόμα φορά θα πούμε πως η ιστορία μας αλλά και η οικουμενική από τότε που γεννήθηκε θα ‘πρεπε κάποτε να αναθεωρηθεί και να τοποθετηθεί εκεί που η έρευνα και η τεκμηρίωση των γεγονότων της το οφείλει.
Ωστόσο η αμφισβήτηση της τοποθεσίας αλλά και του ονόματος της μεγαλύτερης ναυμαχίας των αιώνων -όπως το διατύπωσε ο Θερβάντες- είναι απλά ένα “γραμματικό” λάθος των Βενετσιάνων που ορισμένοι οικειοποιήθηκαν και αγκιστρώθηκαν επάνω του φορώντας παρωπίδες, αρνούμενοι την ολοφάνερη πραγματικότητα σαν τα μικρά παιδιά που δεν θέλουν ούτε καν να μοιραστούν τα “λάφυρα” που έχουν αδράξει από ξένα χέρια.
Όμως με την ευκαιρία θα ‘θελα να υπερασπιστώ την εμμονή και τη δέσμευση των συμπατριωτών μας Ναυπακτίων ως προς την τιμή και την δόξα που απονέμουν κάθε χρόνο στην ναυμαχία, έστω κι από αυτό το αθέλητο λάθος των Βενετσιάνων. Γιατί, εμείς, οι αυτόχθονες κληρονόμοι της θέσης όπου έγινε η μεγάλη σύρραξη τι έχουμε κάνει μέχρι τώρα; Απολύτως τίποτα!! Οπότε γιατί να τα βάζουμε με τους συντοπίτες μας κι όχι με τον εαυτό μας; Ας πάρουμε λοιπόν παράδειγμα κι ας τους μιμηθούμε. Έχουμε και το ακλόνητο αβαντάζ με το μέρος μας. Κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει…
Φτάνει να ρίξουμε ακόμα μια φορά μια απλή ματιά στα χρονικά αυτών που ήταν παρόντες στο μεγάλο γεγονός ή κοντινοί παρατηρητές. Σήμερα λίγες μέρες πριν χαθεί ο χρόνος της 450ης επετείου αυτές οι λίγες μα ακλόνητες ομολογίες των ιστορικών που τοποθετούν αμετάτρεπτα το μέρος της ναυμαχίας στις Εχινάδες, θα ‘θελα να προστεθούν σ’ αυτή την τελευταία ταπεινή προσφορά σε μια ατέλειωτη και άδικη διαμάχη. Έτσι λοιπόν…
Δυο μέρες πριν την ναυμαχία στις 5 του Οκτώβρη του 1571 ο χρονογράφος ιστορούσε:
«…Este día en la dicha isla (Cefalonia), se tomaron tres turcos y un albanes de los cuales se entendió como la armada del Turco estaba en Lepanto…» “Την ίδια ημέρα σ’ αυτό το νησί -Κεφαλονιά- συνελήφθησαν τρεις Τούρκοι κι ένας Αλβανός απ’ τους οποίους μαθεύτηκε πως ο τουρκικός στόλος λημέριαζε στην Ναύπακτο!.
Όπως λοιπόν έχει ειπωθεί πολλές φορες η Ναύπακτος ήταν η βάση του τουρκικού στόλου και καμιά άλλη ανάμιξη δεν είχε με την τοποθεσία της ναυμαχίας.
Ανήμερα της ναυμαχίας ο χρονικογράφος ξεχώριζε με αυτές τις φράσεις την αρχική τοποθέτηση των στόλων:
«…Cuando la vanguardia cristiana bordeó Punta Scropha en la entrada noroeste del golfo de Patras a primeras horas de la mañana del 7 de Octubre descubrió la flota musulmana al fondo del golfo y hacia el oeste desde su posición ambos bandos estaban bien preparados…» “…Όταν η εμπροσθοφυλακή των χριστιανών πλεύρισε την άκρη της Σκρόφας στην βορειοανατολική είσοδος του πατραϊκού κόλπου τις πρωινές ώρες της 7ης Οκτωβρίου ατένισε τον οθωμανικό στόλο στο βάθος του κόλπου και προς δυτικά από την θέση τους καθώς τα δυο μέτωπα ήταν προετοιμασμένα…”.
Λίγο πριν να αρχίσει η ναυμαχία λοιπόν ο συμμαχικός στόλος έφτανε στο ύψος της Σκρόφας και ο τουρκικός ερχόταν προς την είσοδο του κόλπου.
Μόλις λιγάκι αργότερα συνεχίζει ο αφηγητής:
«...las fuerzas de las alas de ambas flotas situadas junto a las orillas costeras del norte se encontraban muy avanzadas con respecto a los centros y a la fuerza situada en mar abierto que avanzaba diagonalmente con los flancos abiertos al mar abierto…». “…Οι δυνάμεις των πτερύγων αμφοτέρων στόλων κοντά στις όχθες της βόρειας ακτής βρίσκονταν αρκετά προχωρημένες σε σχέση με τις κεντρικές δυνάμεις που αναγκαία ήταν τοποθετημένες μεσοπέλαγα προχωρώντας διαγωνίως με τις παρειές ανοιχτές προς την ανοιχτή θάλασσα …”
Η εξέλιξη λοιπόν της μάχης μας λέει πως κάθε άλλο παρά προς το μέρος του κόλπου εξελισσόταν η ναυμαχία αλλά μάλλον εκτεινόταν προς τα ανοιχτά. Αν δε ακολουθήσουμε την τοποθέτηση των δυο εικόνων στους χάρτες που απεικονίζουν την αρχική τοποθέτηση η κορύφωση ης μάχης είναι σχεδόν σίγουρο πως εξελίχθηκε πιο δυτικά, στο ύψος της νήσου Σκροφοπούλας.
Και καταλήγει η εξιστόρηση εν μέσω της μάχης:
«…Las dos galeazas asignadas a la izquierda llegaron claramente a su puesto por delante de las galeras de Barbarigo e infringieron considerable daño a Mohamed Suluk…» “…Οι Δυο γαλέρες εντοπισμένες στα αριστερά έφτασαν ξεκάθαρα μπροστά από τις γαλέρες του Μπαρμπαρίγου και προκάλεσαν τεράστια ζημιά στον Μοχάμεντ Σουλούκ...”
Αυτό και το επόμενο το σημείο είναι το πιο καθοριστικό για την ακριβή τοποθέτηση της ναυμαχίας στην κορύφωση της. Γιατί είναι η στιγμή που η ζυγαριά γέρνει προς το μέρος των συμμάχων με την συντριβή και τον θάνατο του Σιρόκο Πασσά άλλως Μοχάμεντ Σουλούκ για τον οποίο έχουμε μιλήσει επανειλημμένα σε άλλες έρευνες!
Κατέληγε λοιπόν ο αυτόπτης χρονικογράφος…:
«…La
galera de Giovani Contarini embiste la capitana de Scirroco. Él, herido gravemente, salta junto a muchos de sus hombres al mar e intenta escapar escalando la roca de la punta Scrofa. Antonio de Canale gradiendo la espada con las dos manos le corta la cabeza y el cuerpo inerte se hunde al agua. La misma suerte tienen muchos de sus hombres. Otros pocos se escapan por las marismas atravesando el campo y llegando hasta Etolicó...» “Η γαλέρα του Τζιοβάνι Κονταρίνη εμβολίζει την ναυαρχίδα του Σιρόκο. Αυτός τραυματισμένος θανάσιμα σαλτάρει μαζί με πολλούς από τους άνδρες του στη θάλασσα προσπαθώντας να ξεφύγει σκαρφαλώνοντας τον βράχο της Punta Scrofa. Στην προσπάθεια του γλιστράει και πέφτει στα χέρια των διωκτών του. Ο Αντόνιο Κανάλε ανεμίζοντας τη σπάθα του με τα δυο χέρια του κόβει το κεφάλι και το κουφάρι του χάνεται στα ρηχά νερά. Την ίδια τύχη έχουν πολλοί από τους άνδρες του. Άλλοι ξεφεύγουν μέσα από τους βάλτους και φτάνουν ως το Αιτωλικό.
Το τουρκοκρατούμενο Αιτωλικό έγινε κρησφύγετο για πολλούς τούρκους που σώθηκαν απ’ την καταστροφή. Όμως ο βράχος της Σκροφοπούλας πνιγμένος στο αίμα των Οθωμανών έγινε γνωστός σ’ όλη την οικουμένη σαν ο Ματωμένος Βράχος! Και έδειξε κατακάθαρα στον κόσμο την ακριβή τοποθεσία όπου διεξάχθηκε η μεγαλύτερη ναυμαχία των αιώνων. Οι συντεταγμένες περισσεύουν…
Μόνο για τους λάτρεις της τοπογραφίας παραθέσαμε δυο χάρτες από διάφορες ανιδιοτελείς έρευνες μια ισπανική και μια άλλη αγγλική όπου φαίνεται διάφανα η τελική τοποθεσία της περίφημης ναυμαχίας αν και στην αγγλική έκδοση υπάρχει επίσης ένα γραμματικό λάθος. Ας μην πέσουμε ξανά στη παραγνώριση!... Δεν είναι 30 τα χιλιόμετρα αλλά 60 τα μίλια που χωρίζουν το μακρινό Λεπάντο από το ματωμένο βράχο...!!
Εκει που οφείλεται να στηθεί μνημείο στη Ναυμαχία των Εχινάδων του 1571 και να γιορτάζεται η μνήμη της.
Μαζί και με τους Ναυπάκτιους, γιατί όχι, αυτοί εξάλλου το αξίζουν.
*Πηγές από τους χρονογράφους Jerónimo Zurita, Fernando de Herrera, y Luis Cabrera de Córdoba
Μπορείτε να προμηθευτείτε την εφημερίδα στα περίπτερα του νομού
