Με αφορμή τα όσα προελέχθηκαν, προσδιορίζονται τα πρώτα και αρχικά Κηρύγματα του Ιησού Χριστού. Ερώτημα: Πώς προετοιμάστηκαν, με ποιο περιεχόμενο ξεκίνησαν και προς ποιους ανθρώπους απευθύνθηκαν;
Τα πρώτα Κηρύγματα του Ιησού Χριστού, έγιναν σε ευθεία παρουσίαση των αποκαλυπτικών θείων και Ευαγγελικών αληθειών. Προετοιμάστηκαν με απλή και σαφή μέθοδο. Ξεκίνησαν με θέματα κατανοητής καθημερινότητας. Απευθύνονταν σε απλούς ανθρώπους που φλέγονταν από την επιθυμία να γνωρίσουν αλήθειες θείων παραγγελιών. Οι ακροατές, ήταν ικανοί και διέθεταν αγαθή διάθεση και ενδιαφέρον να ακούσουν και να δεχθούν την αλήθεια περί της βασιλείας του Θεού. Η αναμονή έλευσης του προβλεπόμενου Μεσσία ήταν μια ζωντανή παρουσία στα όνειρα και τις προσδοκίες τους. Ο Μεσσίας, ήταν ο αναμενόμενος που ανιχνεύονταν στις επιθυμίες τους, μακριά από τις λαθεμένες σχετικές δοξασίες των αρχόντων του μεγάλου Ισραηλινού Συνεδρίου. Ο Ιησούς Χριστός, δίδασκε εκείνους που μπορούσαν «γνώναι τα μυστήρια της βασιλείας του Θεού», Λουκά,η΄10. Εκείνους που δεν διέθεταν αγαθή διάθεση και ενδιαφέρον, τους δίδασκε αργότερα, αλλά «εν παραβολαίς», με παραδείγματα, για να ακούνε και να ζητούν περισσότερες ουσιαστικές διευκρινίσεις.
Προκαταρκτικά. Το σωτηριολογικό έργο του Τριαδικού Θεού προβλεύτηκε από την εποχή της Δημιουργίας του Κόσμου και του ανθρώπου. Μάλιστα δε, ονοματίστηκε την ώρα του ελέγχου των Πρωτόπλαστων για την παράβαση και παρακοή τους στις εντολές του Θεού. Απευθυνόμενος ο Θεός προς τον Όφι, ως αίτιο της αμαρτίας και Διάβολο, αποκάλυψε και το έργο της σωτηρίας του ανθρώπου. Είπε επιτιμητικά προς τον Όφι: «έχθραν θήσω ανά μέσον σου και ανά μέσον της γυναικός και ανά μέσον του σπέρματός σου και ανά μέσον του σπέρματος αυτής· αυτός σου τηρήσει κεφαλήν, (Ο Χριστός), και συ τηρήσεις αυτού πτέρναν», Γενέσ.γ΄15. Γνωρίζουμε και από τον Ευαγγελικό λόγο ότι, το σχέδιο του Τριαδικού Θεού για τον πλάνητα άνθρωπο, βρισκόμενο στον ψυχρό κόσμο της αποστασίας, προέβλεπε την επάνοδο δια της σωτηρίας του σε άλλον προορισμό. Στόχευε στην κατάκτηση της υπέρ-παραδείσιας ζωής στη Βασιλεία του εν Τριάδι Θεού. «Του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος».
Τούτο το σχέδιο, ανέλαβε να υλοποιήσει ο Υιός και Λόγος του Θεού, ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός, με την φορεσιά και της ανθρώπινης φύσης. Ο ερχομός του προς τούτο στη γη, βρήκε τον κόσμο του Ισραήλ, τον εξαρτώμενο απ’ το Μωσαϊκό Νόμο, σε αναζήτηση ενός Μεσσία. Τα Έθνη, ασυνεννόητα, πάλευαν για τον αναμενόμενο Ένα, που τον οραματίζονταν η φιλοσοφία, οι εξουσίες και η πρακτική. Ο Ρωμαίος μονοκράτορας έψαχνε να μάθει το διάδοχό του. Τότε ο Ελληνικός παγανισμός δια της Πυθίας, του έδωσε καταλυτική προσωπική απάντηση: «Παις Εβραίος κέλεταί με θεοϊς μακόρεσιν άνάσσων, τον δε δόμον προλιπέϊν, και άϊδην αύθις εϊκέσθαι. Λοιπόν άπιθι σιγών εκ βωμών ημετέρων». Δηλαδή: Ένα παιδί, Εβραιόπουλο, θα βασιλέψει, μου λένε οι θεοί μου και εγώ θα χαθώ στον Άδη. Εξαφανίσου σιωπηλά λοιπόν, απ’ τα δικά μου ιερά δώματα. Ακόμα και το μήνυμα του Σωκράτη στους αδρανείς Αθηναίους, συγκλόνιζε όταν αποκάλυπτε: «τον λοιπόν βίον καθεύδοντες διατελοίτε αν ει μη τινα άλλον ο θεός υμίν επιπέμψειε κηδόμενος υμών»!.. Οραματίζονταν ο Σωκράτης και παρέδιδε υποθήκη φεύγοντας απ’ τη ζωή, ότι αυτός ο θεός δεν ήταν άλλος από τον Ένα, τον Ιησού…
Η κάθοδος, ως ειδική ιστορική αποστολή στον κόσμο μας, του Ιησού Χριστού, Υιού και Λόγου του Θεού και δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος, υπήρξε αδιάφορη αρχικά για τον κόσμο που περιγράψαμε. Μάλιστα δε, για τη Γέννησή του η Θεοτόκος Μητέρα, «ανέκλινεν αυτόν εν τη φάτνη, διότι ούκ ήν αυτοίς τόπος εν τω καταλύματι», Λουκ.β΄7. Πόσο ψυχρός ήταν ο κόσμος!.. Εν τούτοις, συγκλονίστηκαν τα Σύμπαντα από τις δορυφορούσες στρατιές Αγγέλων και Αρχαγγέλων να υμνολογούν σαλπίζοντας τον ερχομό του Θεανθρώπου. Έτσι γνωστοποιούσαν στην οικουμένη οι υπερκόσμιες πνευματικές δυνάμεις το μήνυμα, «ότι ετέχθη υμίν σήμερον σωτήρ, ός εστί Χριστός Κύριος, εν πόλει Δαυΐδ», Λουκ.β΄11. Η αναταραχή σε τούτο το άκουσμα, έφερε δολοφονίες αθώων νηπίων, εξορία του νεογέννητου και συγκλονισμούς στις ετοιμόρροπες επίγειες εξουσίες. Τελικώς, ο Βασιλεύς του ουρανού, περιφρονημένος, «ελθών κατώκισεν εις πόλιν λεγομένην Ναζαρέτ». Την άσημη και περιφρονημένη Ναζαρέτ. Τούτο δε, για να εκπληρωθεί το προφητικό «ότι Ναζωραίος (περιφρονητικά), κληθήσεται», Ματθ.β΄23.
Προετοιμασία. Για τον νεογέννητο Ιησού άρχισε από νωρίς η προετοιμασία για το έργο που ενέλαβε. Δεν προβλέπονταν ως επιθετικό ή πολεμικό, αλλά ως κηρυκτικό και σεμνά διδακτικό με ζηλευτή μεθοδολογία. Η Θεοτόκος Μαρία και ο Ιωσήφ, τέλεσαν όλα τα ανθρώπινα για λογαριασμό του, τα προβλεπόμενα από τον Μωσαϊκό Νόμο. Όπως, οκταήμερος Περιτομή, όπου ο Συμεών είδε και αναγνώρισε το «σωτήριον» του Θεού. Προσκυνητής στο Ναό δωδεκαετής, όπου κατέπληξε τους ακροατές, όταν «δασκάλευε τους δάσκαλους του Νόμου». Ακολουθώντας δε, τα της ανθρώπινης φύσης, παρέμεινε, μικρός, κοντά στους γονείς του, όπου «ήν υποτασσόμενος αυτοίς», αλλά και εκεί, «προέκοπτε σοφία και ηλικία και χάριτι παρά Θεώ και ανθρώποις», Λουκ.β΄51-52. Έκτοτε, ακολουθεί μια μεγάλη δέκα-οκταετής περίοδος της ζωής του Ιησού εν σιωπή, (προετοιμασία;) μέχρι το τριακοστό έτος του. Βαπτίζεται τότε, στον Ιορδάνη ποταμό κατά τον Νόμο. Το έπραξε, «πληρώσαι πάσαν δικαιοσύνην». Εκεί ακούστηκε και η συστατική παραγγελία του Θεού-Πατρός, που τον αποκάλυψε και τον συνέστησε ως Υιό του Θεού-Πατρός: «ούτος εστιν ο υιός μου ο αγαπητός, εν σοι ηυδόκησα», Ματθ.γ΄17. Έτσι αρχίζει η αποκαλυπτική δράση του, καθόσον μεθοδεύει το όλο σωτηριολογικό έργο του. Προηγουμένως όμως, «ο Ιησούς ανήχθη εις την έρημον υπό του Πνεύματος» και εκεί, «νηστεύσας ημέρας τεσσαράκοντα και νύκτας τεσσαράκοντα», Ματθ.δ΄1-2. Τούτο το έργο, συνδέθηκε και με Προσευχητική προετοιμασία.
Με την επιστροφή από την έρημο, όπου και η αυτοσυγκέντρωσή του κατά τα ανθρώπινα, ο Ιησούς Χριστός μεθοδεύει την έναρξη του όλου κηρυκτικού έργου του. Εντονότερη γίνεται τώρα, η προετοιμασία και η μεθόδευση του Ιησού Χριστού για να εξέλθει στο κήρυγμα και την Αποκάλυψη της αποστολής και του έργου του. Αρχικά επιλέγει τους Μαθητές και Αποστόλους του. Να τους προετοιμάσει, ως κήρυκες και σποριάδες της νέας Διδασκαλίας του, για την μετ’ αυτόν σωματική απουσία του, λόγω Αναλήψεως. Έπρεπε να γνωρίζουν εξ αρχής και εξ ακοής το περιεχόμενο της θείας Αποκαλύψεως. Αργότερα ο Ευαγγελιστής Λουκάς και Ιατρός, θα επιβεβαιώσει τούτο το γεγονός, ότι οι Απόστολοι, ως αυτήκοοι «παρέδωσαν οι απ’ αρχής αυτόπται και υπηρέται γενόμενοι του λόγου», κεφ.α΄2. Έτσι να ζωντανέψει η εποχή της νέας κτίσης και της Καινής Διαθήκης. Έπρεπε όμως να γίνει γνωστός ο ευεργετικός λόγος του Ιησού Χριστού, στις ταλαιπωρημένες ψυχές των Λαών.
Επισκέπτεται τις Συναγωγές, όπου οι νομοδιδάσκαλοι του μεγάλου Συνεδρίου του Ισραήλ προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν τα απόκρυφα του Νόμου με ανθρώπινο σκεπτικό. Μάταιος κόπος!.. Εντυπωσιάζει εκεί, ο καθαρός λόγος του Ιησού Χριστού, ερμηνεύοντας την έννοια κυρίως της «Βασιλείας του Θεού», ως του υπέρ-Παραδείσου. Ως εκ τούτου, προσελκύεται όχλος πολύς κοντά του και τον παρακολουθεί παντού και συνεχώς, ώστε να λέγει, ότι: «ο υιός του ανθρώπου ούκ έχει πού την κεφαλήν κλίνη», Ματθ.η΄20. Ο πολύς λαός, δεν έφευγε από κοντά του. Στα αποκαλυπτικά κηρύγματά του ακολουθεί μια αναλυτική μέθοδο με σαφήνεια, πρωτόγνωρη για την εποχή. Πιέζεται και όταν βλέπει ότι, «ηκολούθησαν αυτώ όχλοι πολλοί από της Γαλιλαίας και Δεκαπόλεως και Ιεροσολύμων και Ιουδαίας και πέραν του Ιορδάνου», Ματθ.δ΄25. Έτσι κεντρίζεται και αποφασίζει να αποκαλύψει εκλαϊκευμένο και κηρυκτικό το μήνυμά του, φανερώνοντας τη νέα και Ευαγγελική Διδασκαλία.
Αναγκαία τα δημόσια Κηρύγματα του Ιησού Χριστού, με πρώτο το επί του Όρους, στα πλάγια ενός μικρού βουνού της Γαλιλαίας. Αφορμή για το πρώτο τούτο κήρυγμα του Ιησού Χριστού μας, ήταν η συγκέντρωση πολλού όχλου από διάφορες περιοχές, παρισταμένων και των Μαθητών του σε πρώτη δημοσία εμφάνιση. «Ιδών τους όχλους ανέβη εις το όρος, και καθίσαντος αυτού προσήλθον αυτώ οι μαθηταί αυτού», Ματθ.ε΄1. Κατά τον ίδιο τρόπο συνεχίστηκαν και τα υπόλοιπα Κηρύγματά του. Κοντά του βρίσκονται οι Μαθητές και στη βάση του βουνού τα πλήθη των όχλων. Συνέχισε και άλλα κηρύγματα. Από όλα εμφανίζει το περιεχόμενο της νέας Ζωής, της Καινής Διαθήκης και της Βασιλείας του Τριαδικού Θεού. Αυτά τα κηρύγματα, μας τα παρουσιάζει ζωντανά, κυρίως ο Ευαγγελιστής Ματθαίος. Επομένως, με την άδεια του Ιησού Χριστού μας, ζητούμε τη συγκατάθεσή του δια της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος, να προσπαθήσουμε να τα παρουσιάσουμε σε συνέχειες, ως προς το περιεχόμενο και την ερμηνεία τους. Αυτούσια μπορούμε να τα διαβάζουμε στα οικεία Ευαγγελικά κεφάλαια. Αναφέρονται όλα στην ενιαία επί του Όρους ομιλία του Ιησού Χριστού, που εκτίνεται και περιλαμβάνεται στα κεφάλαια: Πέμπτο, Έκτο και Έβδομο (Ε΄, ΣΤ, και Ζ΄), του Ευαγγελίου κατά Ματθαίον.
Σημείωση. Υποχρεούμαι να σημειώσω εδώ, ότι πολλοί ερμηνευτές ομιλούν για πέντε (5) εκτενείς Ομιλίες-Κηρύγματα του Ιησού Χριστού, αναφερόμενες στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου. Προσδιορίζονται αυτές, στα Κεφάλαια: Πέντε έως επτά (5-7), στο κεφ. δέκα (10), στο κεφ. δεκατρία (13), στο κεφ. κεφ. (18) και στα κεφ. είκοσι τέσσαρα έως είκοσι πέντε (24-25). Εν τούτοις, δικαιούμαι να φρονώ, ότι ως έχει η δομή της επί του Όρους ομιλίας του Χριστού, που εκτίνεται στα κεφάλαια (5-7), μπορεί να θεωρηθεί ότι κάθε κεφάλαιο περί αυτής, αποτελεί και μια συγκροτημένη ομιλία-κήρυγμα με ενιαία μεν βάση, αλλά και σε τρεις συνέχειες, με συναγωγή ειδικών μηνυμάτων.
Ιδέ: Υπόμνημα κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, Χρήστου Σπ. Βούλγαρη, 2018 σελ.172.
Κατακλείδα. Τα Κηρύγματα του Ιησού Χριστού, όπως εκφωνήθηκαν και διδάχτηκαν, αποτελούν την πεμπτουσία του όλου Αποκαλυπτικού του έργου. Όλα έχουν ως κεντρική ιδέα την φανέρωση της Βασιλείας του Θεού, ως αποδέκτριας των σωτηριολογικώς προετοιμασθέντων με ανάλογους και καθαρούς πνευματικούς αγώνες. Το γεγονός τούτο, το φανέρωσε και το δίδαξε ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός από την αρχή του έργου του, όταν άρχιζε και έλεγε, «ευαγγελίσασθαί με δει την βασιλείαν του Θεού· Ότι εις τούτο απέσταλμαι», Λουκά,δ΄43. Για τούτο απεστάλη στον κόσμο απ’ τον Τριαδικό Θεό.
Είναι χαρακτηριστική η αιτία της συγκέντρωσης γύρω στον Ιησού Χριστό τοσούτου μεγάλου όχλου εκ του Λαού των πόλεων και των περιοχών γύρω από τη Γαλιλαία. Στο Πρόσωπό του έβλεπαν το ανέσπερο φως που ανέμεναν, σύμφωνα με την προφητεία του Ησαΐου. «Γη Ζαβουλών και γη Νεφθαλείμ, οδόν θαλάσσης πέραν του Ιορδάνου, Γαλιλαία των εθνών, ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα και τους καθημένους εν χώρα και σκιά θανάτου φως ανέτειλεν αυτοίς», Ησα.θ΄1-2, Ματθ.δ΄15-16. Με ισχυρό αισθητήριο ο Λαός, δεν διαψεύστηκε. Πράγματι, ο Ιησούς Χριστός ήταν το αναμενόμενο φως των Λαών και των Εθνών. Έτσι, «ήλθεν ο Ιησούς εις την Γαλιλαίαν κηρύσσων το ευαγγέλιον της βασιλείας του Θεού», Μάρκ.α΄14.
Μπροστά στο μεγαλείο ενός ταλαιπωρημένου Λαού
και την λάμψη του Ιησού Χριστού εκεί στη Γαλιλαία,
υποκλινόμαστε ευλαβώς, ως ακροατές και εμείς.
«Κύριε, Ιησού Χριστέ, ελέησον ημάς».
Ιερά Πόλις Μεσολογγίου Μάιος 2021
Νικόλαος Σπ. Βούλγαρης
Καθηγητής Θεολογίας