Παρουσιάζει, συνοπτικά, με την αριστουργηματική της αυτή εισήγηση το Σολωμικό έργο.
Γραμμένη με ύφος γλαφυρό, υψηλό και ενθουσιαστικό, εκφράζει υψηλές ιδέες και λεπτά συναισθήματα.
Το γλωσσικό υλικό της εισήγησης το δουλεύει και το χρωματίζει σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι έννοιες των λέξεων να παριστάνωνται ακουστικώς και οπτικώς με μοναδική πλαστικότητα και μουσικότητα.
Χωρίς επαναλήψεις, παρενθέσεις, πλεονασμούς και ρητορείες, αλλά με λιτότητα και καθαρότητα, αποκαλύπτει στον αναγνώστη ότι, όσα έγραψε η συγγραφέας τα εμπνεύσθηκε σαν ανάγκη της ψυχής της και σα λογική υπαγόρευση του ηθικού της κόσμου.
Πρόκειται για μελέτη, η οποία αποτελεί ανάγνωσμα για την πνευματική τροφοδοσία και το πνευματικό ανέβασμα, ιδιαίτερα της μαθητιώσας νεολαίας, την οποία τονώνει ψυχικά ώστε να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, να συμβάλει ενεργά και με επίγνωση στην πορεία του Έθνους σήμερα και να διαμορφώσει σύμφωνα προς τα αιώνια ιδανικά της φυλής την πορεία του Έθνους αύριο.
Η καταπληκτική αυτή εισήγηση, την οποία ανέγνωσα πολλές φορές, αποτέλεσε το έναυσμα να γράψω το παρόν άρθρο μου με λίγες σκέψεις μου για το σπουδαιότερο έργο του Σολωμού «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» ενόψει του εορτασμού της 195ης επετείου της Εξόδου.
Οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» είναι το κορυφαίο ποιητικό έργο του Σολωμού, το «κυριώτερο της ζωής του», κατά τον Πολυλά.
Στο έργο του αυτό ο Σολωμός, το οποίο εμπνεύστηκε απ’ την Έξοδο του Μεσολογγίου, συμπυκνώνει το μεγαλείο της Εξόδου.
Ο Σολωμός πρώτος αισθάνθηκε απ’ όλους, ιστορικούς, κοινωνιολόγους κλπ., την ανώτερη σημασία που είχε η αντίσταση του Μεσολογγίου και το ύψωσε στην ψυχή του και στην ποίησή του σαν σύμβολο. Σύμβολο όχι μόνο αγωνιστικό και ιστορικό, αλλά ταυτοχρόνως πανανθρώπινο και υπαρξιακό.
«Με χίλιες βρύσες χύνεται,
με χίλιες γλώσσες κρένει
όποιος πεθάνει σήμερα,
χίλιες φορές πεθαίνει».
Στίχοι με απαράμιλλη συμπύκνωση του μεγαλείου της Εξόδου.
Οι ιστορικοί και κοινωνιολόγοι είδαν μυωπικά την Έξοδο, ενώ ο ποιητής Σολωμός δεν έδωσε μόνο την εξωτερική πραγματικότητα, όπως εκείνοι, αλλά τη βαθύτερη, εσωτερική αλήθεια της Εξόδου.
Το 1826, όπως προαναφέρω, τον συγκλόνισε η Έξοδος του Μεσολογγίου και του έδωσε το θέμα για την υψηλότερη ποιητική σύνθεση της ζωής του που είναι και μία απ’ τις κορυφές της όλης λογοτεχνίας, Ελληνικής και Παγκόσμιας.
Άρχισε να συνθέτει το μέγα έργο «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι:»
Στο Α’ Σχεδίασμα έδωσε πνοή λυρική:
«Το χάραμα πήρα του ήλιου το δρόμο
κρεμώντας τη λύρα, τη δίκαιη στον ώμο».
Στο Β’ Σχεδίασμα η πνοή γίνεται επική:
«Έρμο τουφέκι, σκοτεινό, τι σ’ έχω εγώ στο χέρι;
Όπου μου έγινες βαρύ, κι ο Αγαρηνός το ξέρει»
Και στο Γ’ Σχεδίασμα η πνοή είναι δραματική:
«Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια…!»
(Η νύχτα της Εξόδου).
Ο Σολωμός ήταν θηρευτής του Απολύτου. Οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» ενσαρκώνουν την απόλυτη ποίηση, την καθολική ιδέα, την ουσιαστική, εσωτερική Ελευθερία.
Η ποίηση του Σολωμού είναι διαμελισμένη και σπαραγμένη σαν την καρδιά του.
Σαν την καρδιά των Μεσολογγιτών την νύχτα της Εξόδου.
Οι στίχοι του θυμίζουν τους κίονες και τις μετόπες του Παρθενώνα, που παρά τη λεηλασία τους και τον αποσπασματικό χαρακτήρα τους, διατηρούν ακέραιο το μεγαλείο τους.
Το λάθος που κάνουν αυτοί που επιχειρούν να «απομυθοποιήσουν» τη ζωή και το έργο του Σολωμού, είναι ότι τα ζυγίζουν και τα δυο με κριτήρια, δήθεν «κοινωνικά», δηλαδή εξωτερικά και συγκυριακά.
Μεγέθη όμως όπως ο Σολωμός και «Οι Ελεύθεροι πολιορκημένοι», δεν αποτιμώνται με τέτοια μέτρα και σταθμά, διότι είναι μεγέθη ετερογενή. Ανήκουν σε έτερο γένος, σε άλλη κατηγορία και χρειάζονται άλλες, ειδικές μονάδες για να μετρηθούν.
Η ζωή και η ποίηση του Σολωμού είναι μια συνεχής «αναγωγή στο Ουράνιο».
Ιδού παραδείγματα τέτοιας αναγωγής απ’ τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους»:
«Με λογισμό και μ’ όνειρο ζουν πάντα τα παιδιά σου…..
Κελαηδισμός ανήκουστος βγαίνει απ’ το
Μεσολόγγι….
Νερά καθάρια και γλυκά, χύνονται μες στην άβυσσο
Τη μοσχοβολημένη….
Αηδονάλει, στήθος μου, πριν το σπαθί σε σκίσει…
Κοίτα, με φύλλα της Λαμπρής, με φύλλα των
βαγιώνε!»
Για να καταλάβουμε και να αποτιμήσουμε τέτοιο έργο που κάνει αναγωγή της ζωής, της Ελευθερίας, της γυναίκας, της αγάπης, αναγωγή στο Ουράνιο, χρειάζεται προπαίδεια, του τύπου «αναχθώμεν τη διανοία».
Χωρίς τέτοια προπαίδεια, θα κάνουμε ρηχή και επιφανειακή ερμηνεία, σαν αυτή που κάνουν διάφοροι σεναριογράφοι και άλλοι απομυθοποιητές της ζωής και του έργου του Εθνικού μας ποιητού.
Ας πούμε λοιπόν εν επιλόγω και εν όψει της επικειμένης 195ης επετείου της Εξόδου.
«Με φύλλα της Λαμπρής και φύλλα των βαγιών, στολίσου Μεσολόγγι».
Μπορείτε να προμηθευτείτε την εφημερίδα στα περίπτερα του νομού
