Παρακολουθώντας κάποιος παιδαγωγός τους μαθητές μιας σχολικής μονάδας στα πλαίσια της παιδαγωγικής του αρμοδιότητας, παρατηρεί τους χαρακτήρες τους και καλείται ανά πάσα στιγμή να φέρεται άλλοτε ήπια και άλλοτε αυστηρά. Είναι τα παιδιά κάθε σχολικής μονάδας, ένας καθρέφτης της όλης κοινωνίας. Μέσα στην οικογένεια δεν είναι διαφορετικά τα πράγματα. Άξιο παρατήρησης είναι ότι ενώ έχουν βγει τα παιδιά από τους ίδιους γονείς, εν τούτοις παρουσιάζουν διαφορετική συμπεριφορά. Επομένως και οι γονείς καλούνται να δείξουν την ηπιότητά τους και την αυστηρότητά τους. Πότε όμως, κάθε φορά;
Στο δίλημμα των γονέων επικαλούμαστε τη διάκριση. Διάκριση είναι μια ικανότητα να κρίνει κάποιος ανάλογα με την περίπτωση. Πρέπει να διακρίνει επομένως ο γονέας πότε θα φέρεται ήπια και πότε αυστηρά. Σκοπός πάντα είναι η παιδαγωγική ευεργεσία και ωφελιμότητα των παιδιών. Πάντοτε πρέπει να ξεκινάει και ο γονέας από την ηπιότητα. Αν δεν φέρει αποτέλεσμα, προγραμματίζει πιο επιθετικά μέτρα, πριν φτάσει στην αυστηρότητα. Η Ιατρική διδάσκει ότι πάντοτε η θεραπεία ξεκινάει με ήπια μέσα. Ποτέ δεν αρχίζει με χειρουργικές επεμβάσεις. Αυτές έχουν τον τελικό λόγο. Έχει ως αξίωμα το, ό,τι δεν θεραπεύει η φαρμακεία, τα φάρμακα δηλαδή. το θεραπεύει ο σίδηρος, δηλαδή το νυστέρι. «Ό φαρμακεία ουκ ιάται, ιάται σίδηρος», λέγει το σχετικό αξίωμα.
Από τους Πατέρες της Εκκλησίας, ο Ιερός Χρυσόστομος παραγγέλλει επί λέξει, για τα ατίθασα παιδιά: «Οι γονείς στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, ορίζουν παιδαγωγούς, τα απειλούν με τιμωρίες, τα περιφρουρούν με το φόβο. Όταν περάσουν με καλές έξεις και ασφάλεια την παιδική ηλικία, τότε τα εμπιστεύονται, τα τιμούν με αξιώματα, με καλοπέραση, με παραχώρηση όλου του πλούτου τους», ΕΠΕ 30,648. Τότε, παραχωρούν με ολόθερμη την ευχή τους, ακόμα και την περιουσία τους.
Η αυστηρότητα πρέπει να συνεργάζεται ανταλλακτικά με την καλοσύνη. Να συνδυάζεται με λόγια αγάπης και επαίνου. Με αυτόν τον τρόπο η αυστηρότητα και οι απειλές βοηθούν τα ατίθασα παιδιά να κόψουν κακές συνήθειες και ελαττώματα. Ταυτόχρονα δίνουν τη δυνατότητα να διορθωθούν και να αποκτήσουν καλές αρχές. Είναι άριστο παιδαγωγικό μέσο η αυστηρότητα, γιατί φέρνει καρπούς. Πάντοτε χρειαζόμαστε ένα χαλινάρι για να βαδίζουμε φρόνιμα. Με την αυστηρότητα φοβόμαστε το κακό και κερδίζουμε σύνεση, λογικές σκέψεις και συμπάθεια. Εξαφανίζεται η νωθρότητα. Χαλιναγωγούνται τα εσωτερικά πάθη. Αποκρούονται οι εξωτερικοί πειρασμοί. Κερδίζουμε θεραπευτικά αποτελέσματα.
Είναι γνωστό ότι η οικογένεια είναι ένα κύτταρο – το πρώτο – της κοινωνίας. Μέσα στο οικογενειακό άσυλο δεν πρέπει κυκλοφορούν μίση και κακίες. Αναπτύσσονται αρετές και αξίες. Οι γονείς, ως ηγέτες της μικρής κοινωνίας, καταγράφουν και θεσμοθετούν τη δική τους πνευματική και ψυχική διαθήκη. Αυτή πρέπει να μεταλαμπαδεύεται, να διδάσκεται και να περνάει στη γενιά που ακολουθεί. Αυτό είναι το δημιουργικό έργο των γονέων. Η αυστηρότητα να συνδυάζεται με δάκρυα και με συμβουλές. Με λόγο, όχι σκληρό, αλλά συγκαταβατικό. Σύμφωνο με την πνευματική κατάσταση όλων των μελών της οικογένειας.
Συμπέρασμα: Γονείς! Δεν έχετε αποστολή να γίνεστε αυστηροί για να βγάζετε τα δικά σας απωθημένα και να ικανοποιείτε την οργή σας με την τιμωρία των παιδιών σας. Έχετε υποχρέωση εκ της αποστολής σας, με σοβαρότητα και ευθύνη, με καλοσύνη και αγάπη, με υπακοή στο θέλημα του Θεού και τα διδάγματα της ανθρώπινης παιδαγωγικής σοφίας, να κατευθύνετε τα παιδιά σας στον τελικό σκοπό τους, που δεν είναι άλλος από την ολοκλήρωσή τους σαν προσωπικότητες θείου και ανθρώπινου δικαίου. Θα το αρνηθείτε; Πιστεύω, όχι…
Ιερά Πόλις Μεσολογγίου Δεκέμβριος 2020
Νικόλαος Σπ. Βούλγαρης
Καθηγητής Θεολογίας
6972725701