Αισθητικά η ίδια η φύση σε καθοδηγεί και δίνει τις ομορφότερες λύσεις. Όλη η εικαστική δημιουργία προσπαθεί μέσω των έργων τέχνης να τη μιμηθεί, να την ανατάμει, να εγκατασταθεί εντός της, να αναδείξει τα μυστικά της, και να στείλει τα μηνύματά της. Εμείς εισπράττουμε όλη αυτή τη συγκίνηση με την έκθεσή τους στα σπίτια μας, στους δημόσιους χώρους και στα μουσεία. Τώρα μάλιστα με την πρόοδο της εκδοτικής τέχνης, μπορούμε να έχουμε στις βιβλιοθήκες μας αντιπροσωπευτικά δείγματα της παγκόσμιας τέχνης και των μεγάλων δημιουργών της, χωρίς βέβαια τα έργα αυτά να έχουν τη δύναμη του «πρωτοτύπου».
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω, χωρίς ίχνος υποτίμησης ανθρώπων, ότι οι «άρχοντες των πόλεων» αν δεν έχουν αυτό το καλλιτεχνικό απόθεμα, καλό είναι να διαλέγονται και να συμβουλεύονται άτομα που έχουν καλλιτεχνικές γνώσεις και ευαισθησίες, αν και τα αισθητικά προβλήματα είναι τα δυσκολότερα.
Πρώτη αρχή των τεχνικών επεμβάσεων πρέπει να είναι η μικρότερη αλλοίωση σε αυτά που η φύση δημιουργεί. Ο μεγαλύτερος εικαστικός δημιουργός είναι η ίδια η φύση. Ωραίο είναι να ζωγραφίζεις τους κύκνους στη λίμνη, άλλο όμως είναι να τους καμαρώνεις καθώς λάμνουν στα ακύμαντα νερά. Όλες οι επεμβάσεις πάνω στη φύση, πρέπει να γίνονται με περίσκεψη και μεγάλη φειδώ, και να μην έχουν κύριο σκοπό μόνο το υλικό αποτέλεσμα.
Όλες αυτές οι σκέψεις νοσταλγικά με κυκλώνουν με αφορμή την παρέμβαση που επιχειρήθηκε στην περιοχή της αμμουδιάς του Κάστρου. Οποιαδήποτε παρέμβαση στην περιοχή πρέπει να διατηρεί την ομορφιά του τοπίου και να εξασφαλίζει τις μικρότερες αισθητικές και κοινωνικές απώλειες.
Κατ’ αρχήν πρέπει να επισημανθεί ότι η αμμουδιά του Κάστρου έχει τελείως διαφορετικά λειτουργικά χαρακτηριστικά από τις άλλες αμμουδιές του νησιού, Κάθισμα, Πόρτο Κατσίκι, Εγκρεμνοί κλπ. Οι αμμουδιές αυτές είναι για τους τουρίστες και τις επισκεπτόμαστε 1-2 φορές το χρόνο.
Η αμμουδιά του Κάστρου είναι η αμμουδιά της πόλης, άρρηκτα συνδεδεμένη με τους κατοίκους της, είναι μια κληρονομιά, αποτελεί τόπο καθημερινής ψυχαγωγίας και υγιεινής προσφοράς για αυτούς, και ακόμα είναι σχολείο αισθητικής αγωγής. Οποιαδήποτε επέμβαση πρέπει να υπακούει και να σέβεται τις αρχές αυτές. Αλλά και με αισθητικούς όρους, η αμμουδιά, η μικρή αμμουδιά, τα μουράγια, ο πέτρινος βραχίονας, το κάστρο, ο δίαυλος, τα ιβάρια, συνθέτουν ένα αρμονικό σύνολο μοναδικής ομορφιάς και οποιαδήποτε επέμβαση «αξιοποίησης» πρέπει να εξασφαλίζει τις μικρότερες αισθητικές απώλειες και να μην το διαταράσσει. Για τον αείμνηστο Γιάννη Αθηνιώτη, έναν άνθρωπο που καθοδηγούσε καλλιτεχνικά την πόλη, αποτελούσε ανεξάντλητο θέμα ζωγραφικής αποτύπωσης. Η όλη ιστορία της «αξιοποίησης» της αμμουδιάς του Κάστρου, μου θυμίζει τα λόγια του αείμνηστου Τσαρούχη: «Όταν λένε αξιοποίηση εννοούν καταστροφή».
Οι όποιες ήπιες επεμβάσεις μπορούν να γίνουν με σεβασμό στην περιοχή και μικρό κόστος.
Το «σκιάχτρο» του ΤΑΟΛ να απαλλοτριωθεί και να κατεδαφιστεί. Διαταράσσει το κάλος και την αρμονία του συνόλου των φυσικών γειτονικών στοιχείων της περιοχής. Το επιχείρημα διατήρησης της βιομηχανικής μνήμης, και μάλιστα όταν αφορά σε μια τέτοια περιοχή καθίσταται εξοργιστικό. Εξάλλου δεν γνωρίζω τα στοιχεία ως προς τη νομιμότητα της ανέγερσής του.
Να εκπονηθεί μια μελέτη από σοβαρό τεχνικό γραφείο (όχι πασαλείμματα) ενοποίησης των χώρων: κτήμα Καλκάνη, παρακείμενο αλσύλλιο, οικόπεδο ΤΑΟΛ, μουράγια. Στην αμμουδιά του Κάστρου να κατασκευαστεί ένα διακριτικό «αναψυκτήριο» και μερικές καμπίνες και την όλη διαχείριση να αναλάβει ιδιώτης υπό την εποπτεία του Δήμου. Μάλιστα τα κτίσματα αυτά πρέπει να είναι τόσο αφανή ώστε να «απορροφούνται» αισθητικά από την ομορφιά της περιοχής.
Όσο λιγότερες επεμβάσεις γίνουν στην περιοχή, τόσο λιγότερες θα είναι οι απώλειες της ομορφιάς αυτού του μοναδικού τοπίου, και τόσο μικρότερο κόστος θα έχουν προπαντός για τους κατοίκους της πόλης.
Η αμμουδιά δεν έχει ιδιοκτήτη πρέπει να παραμείνει ελεύθερη. Να μην υποκύψουμε στις «σειρήνες» της αξιοποίησης, να συνεχίσουν οι επισκέπτες της να την απολαμβάνουν αισθητικά και λειτουργικά, να κάνουν τα μπάνια τους στα διάφανα γαλαζοπράσινα νερά της, να χαϊδεύουν το σώμα τους στα λαμπερά γυαλιστερά βότσαλά της, να τους δροσίζει ο μαΐστρος, να τους αγκαλιάζει το αμμώδες παραβολικό τόξο, το βλέμμα τους να σαρώνει την απεραντοσύνη του Ιονίου, και να απολαμβάνουν τις μεταβαλλόμενες εμπρεσιονιστικές ζωγραφιές που δημιουργεί ο ήλιος καθώς βυθίζεται στην περίμετρο του ορίζοντα, στα σύννεφα του Πουνέντε.
Τελικά πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι η περιοχή της αμμουδιάς του Κάστρου δεν ανήκει στο Δήμο, δεν ανήκει στο Λιμενικό Ταμείο, δεν ανήκει στη γραφειοκρατία των Αθηνών, δεν εναποθέτει την τύχη της σε οποιαδήποτε δικαστικά τερτίπια. Ανήκει στο λαό της Λευκάδας και μάλιστα όχι ιδιοκτησιακώς αλλά μόνο ως προς τη χρήση της.
Ένα παλιός Μπουρανέλος
Ντίνος Σολδάτος
Καθηγητής Μαθηματικών
